Réttur - 01.06.1955, Blaðsíða 33

RÉTTUR
161
urinn er að hneppa þjóðina í herfjötra? Hvað táknar orðið
lýðrœði þar sem fólki er gert að lifa á mútum og ölmusum?
Hvað táknar orðið réttlceti þar sem það er tukthússök að segia
sannleikann? Hvað táknar orðið landráð þar sem sjálfur verkn-
aðurinn leiðir beint upp í ráðherrastólana?
Þessa meinbugi hafa líka hin ungu atómskáld rekið sig á.
Þau finna, bæði sjálfrátt og ósjálfrátt að afturhaldsöflin eru búin
að gera hina stoltu, róttæku endurreisnartungu þjóðarinnar að
svindli og öfugmælum. Rím er til dæmis fornt og fagurt sér-
kenni íslenzkrar braglistar, en þegar að því rekur að jafnvel
hættulegustu þjóðlygarnar verði stuðlaðar — er þá nokkur furða
þó að rímið dragi sig hæversklega í hlé um sinn og bíði betri
tíða? Atómskáldin þykja kannski aumir boðberar sinnar tíðar.
En trúið mér til: strax og íslenzkt æskufólk hefur hreinsað gali-
húsið, strax og þið hafið gert til dæmis orðið þjóðfrelsi að sönnu
og lifandi máli með því að reka hið erlenda hervald af höndum
ykkar og vernda sjálf ykkar eigið land, þá munu þessi skáld taka
það upp í mál sitt í nýrri tign og hreinleika, gera það aftur að
fullveðja sameign okkar, jafnvel skipa því í stuðla eða endarím.
Tungan, hin viðkvæma vog andans, krefst ákveðinna eiginda í
brjósti fólksins til þess að geta vaxið og magnast. Ef við slökum
á, þá daprast tónn hennar á vörum skáldanna, ef við gerumst
átvögl og vínsvelgir sem eira ekki öðru en einhverju endalausu
spani í tóminu, þá týnum vér brátt arfi Völuspár og Islands-
klukkunnar og um leið þeim aflvaka sem hefur gert okkur að
þjóð.
Þær rúmlega hundrað og fimmtíu þúsundir sem byggja þetta
Iand munu verða að taka á öllu því sem þær eiga til ef þær eiga
ekki að hverfa í iðuköst þess stóra heims sem nú hefur opnast
þeim. Einangrun sveitanna er nú rofin og þar með sú innhverfa
eldskírn bændafólksins sem hélt tungunni sannri um aldir. Tækni-
hraði atómaldarinnar er tekinn við í borg og bæ undir forustu
nýríkra æfintýramanna. Allt er á ferð og flugi í galihúsinu, það
er eins og enginn megi vera að neinu nema græða peninga og
skemmta sér — manni verður á að spyrja: hvenær hefur þetta
fólk tíma til að vera með sjálfu sér? Maður getur stundum