Réttur - 01.06.1955, Side 59

RÉTTUR
187
Neistar
Verkamannasamtökin
Eftirfarandi kaflar eru teknir úr rœðu, sem Þorsteinn Erlingsson
flutti á fundi í Verkamannafélaginu Dagsbrún sunnudaginn milli jóla
og nýárs 1912, og birt er í 1. árgangi Réttar:
En fyrst það er hvorki skortur á félagslyndi, heimska né fé-
leysi, sem hrindir okkur niður í vesaldóminn fremur en hinum
— hvað í ósköpunum er það þá?
Eg fullyrði ekki að eg hitti á rétta svarið. En eg skal segja
ykkur það samt. Fyrir mér er það ekkert vafamál — það er
skortur á mentun, sem mest ber á milli — BEINLÍNIS SKORTUR
Á ÞEKKINGU.
Talið þið við verkamenn og iðnaðarmenn í Danmörku og á
Englandi. Það þarf ekki langt að leita til þess að finna þá menn
þar, sem eru betur að sér í félagsfræði og skilja atvinnu- og við-
skiftalífið stórum betur en þeir menn flestir hér á landi, sem
lærðir eru kallaðir. (Einn ólærðan mann gæti ég undanskilið,
Benedikt frá Auðnum í Þingeyjarsýslu, og fleiri samherja hans
í því héraði). Og hvernig ætti annað að vera? Erlendis hafa
verkamenn blöð sín og tímarit tiltölulega góð og ódýr og fjölda
smábæklinga, sem fræða þá og koma þeim í skilning um orsakir
þess, sem gerist í kringum þá á félagslífs og viðskiftasviðinu ■—
hvað veldur dýrleika á nauðsynjum þeirra, gróðafýkn og sam-
tökum auðmanna og óframsýni og samtakaleysi á hinu leitinu.
Fræða þá um hvað veldur atvinnuleysi o.s.frv. Það eru jafnan
sömu meinsemdirnar. Fólkið lærir því að skilja, að þesskonar
geti ekki lagast fyrri en alþýðan sjálf sé orðin svo menntuð að hún
geti tekið að sér alla framleiðslu og vöruskifti, og hafi fyrir aug-
um allsherjargagn, en ekki gróðagræðgi einstakra manna. Að
þessu stefna þeir — að menta sig og betra sem félagsbræður. Til
þessa leita þeir styrks og upphvatningar hvaðan sem þeir fá hana
veitta af heilum hug. í þessum anda ala þeir upp böm sín.