Réttur - 01.01.1960, Side 28

28
R É T T U B
öll samtök til að bæta hag sinn eins og heitan eldinn.--Hver
reynir af fremsta megni að skara eld að sinni köku og um leið
frá náungans köku. Hver baukar sér og sveltur sér, ef til kemur."
Og um sjómennina segir hann, að þeir séu engir eftirbátar iðnað-
armanna í samtakaleysinu.
Aðalsögupersónan í Tilhugalífi er iðnaðarmaður, Sveinn Arna-
son, sem hefur nýlokið sveinsprófi í trésmíði. Að loknu prófi
vill hann fara heim til foreldra sinna í sveitinni, þar sem hann
er vantrúaður á, að hann fái nokkra vinnu í Reykjavík um vetur-
inn. En unnusta hans, Sigga Olína fær hann til að hverfa frá
þeirri ætlun sinni og freista gæfunnar í Reykjavík. En það tekst
ekki betur en svo, að hann fær enga vinnu og lætur að lokum
freistast til að stela kæfubelg til að seðja hungur sitt.
Embættismenn og sjómenn eiga og þarna sína fulltrúa. Fulltrúi
embættismanna er Sigurður Bjarnason. Hann hefur á sér yfirbragð
manngæzkunnar, en afneitar henni, þegar á reynir. Fulltrúi sjó-
manna er Þorvarður. Hann hefur á sér yfirbragð ráðvendninnar
í augum samborgaranna, einkum hinna ríku, og hann kann að lúffa
bæði fyrir þeim og Beru sinni, en hann kann líka þá list að hnupla
sér bólfæri og blöndukút, án þess að mikið beri á, og stela undan
af aflanum andvirði brennivíns, áður en hann afhendir hann Beru
sinni. Sveinn er andstæða þessara manna. Hann er það sem hann
er og vill vera það sem hann er: ráðvandur og heiðarlegur maður.
Þegar hann ætlar að bjarga sér með þjófnaði, sem er andstæður
eðli hans, kann hann ekki þá list.
I Tilhugalífi er mikið af andstæðum og hárbeittum skeytum:
ráðvendni Sveins — óráðvendni Þorvarðar, tryggð Sveins —
óryggð Siggu Olínu, hið gjörólíka viðhorf Sigurðar Bjarnasonar til
konu sinnar og barna og væntanlegrar konu og barna Sveins.
Tilhugalíf er ádeilusaga og ádeilan beinist í ýmsar áttir að því,
sem Gesti finnst miður fara í lífinu í Reykjavík. Helzm skeytin
beinast að þessu: 1) Götubragnum í Reykjavík, sem Gestur minn-
ist á í fyrirlestrinum. 2) Kjafthættinum í Reykjavík. Um hann
er sérstakur kafli í sögunni (5. kafli). I fyrirlestrinum er þáttur
um andlega aldingarðinn, slúðrið í bænum. 3) Gestur beinir hér
skeytum sínum að giftingarsýki kvenfólksins og minnist einnig á