Morgunblaðið - 27.08.2006, Blaðsíða 11

á annað hundrað jarðir vítt og breitt
um landið, félagið kaupi bújarðir,
færi saman greiðslumark á einum og
leggi aðrar um leið í eyði. Eignar-
hald svona félags til viðhalds hefð-
bundnum búskap gangi ekki upp.
Aðrir segja framkvæmdir félagsins
jákvæðar fyrir bændur og búskap;
bændur fái sómasamlegt verð fyrir
jarðir sínar og breyttir búskap-
arhættir kalli á sameiningu og
stækkun búa.
Bæði Ingvar J. Karlsson, stjórn-
arformaður Lífsvals ehf., og Jón
Björnsson, framkvæmdastjóri þess,
neituðu að eiga orðastað við blaða-
mann Morgunblaðsins um félagið og
rekstur þess og sögðu það sama
gilda um félaga þeirra.
Samkvæmt því sem næst varð ko-
mizt er Lífsval sá aðili á almennum
markaði, sem á flestar jarðirnar, á
fjórða tug talsins. Fyrirtækið er hins
vegar ekki við eina fjölina fellt, því
samruni við Hvítagil ehf. stendur yf-
ir, en það fyrirtæki varð til úr skipt-
ingu Svartagils hf., en tilgangur þess
félags er m.a. eignarhald á jörðum.
Ingvar J. Karlsson er líka stjórn-
arformaður þess og framkvæmda-
stjóri Guðmundur A. Birgisson,
Núpum 3, sem sæti á í stjórn Lífs-
vals. Þeir eru ekki einir um að sitja
gþróun eða framþróun?
Morgunblaðið/Brynjar Gauti
MORGUNBLAÐIÐ SUNNUDAGUR 27. ÁGÚST 2006 11
Ég er búinn að vera í þessarijarðasölu í tuttugu ár og getekki merkt það á viðskipt-
unum hjá mér, að svo miklu fleiri
jarðir skipti nú um eigendur en áður.
Auðvitað eiga sér stað sölur, sem
ekki koma til minna kasta, en engu að
síður held ég að umræðan um upp-
kaup á jörðum sé einum of kraftmikil
miðað við staðreyndirnar,“ segir
Magnús Leopoldsson fasteignasali.
Breytingar síðustu ára segir hann
felast fyrst og fremst í því að menn
eru að skipta jörðum, selja hluta út
úr þeim, til dæmis undir sumar-
bústaði. Áður fyrr var jörðum helzt
skipt, þegar til þess lágu persónu-
legar ástæður, eins og til dæmis þeg-
ar tveir bræður kvæntust og eign-
uðust fjölskyldur. Nú er þróunin alls
staðar sú, að hinn hefðbundni land-
búnaður hopar undan byggðinni og
utan þéttbýlisins hefur orðið spreng-
ing í sumarbústaðalöndum, smáum
og stórum og reyndar eru sum jarð-
arígildi.
Með þessu segir Magnús jarðar-
verð hafa hækkað gríðarlega og það
er löngu liðin tíð, að jarðir séu bara
auglýstar á hurðarkarminum í kaup-
félaginu. Nú er öldin allt önnur.
„Þegar ég var að byrja fyrir tutt-
ugu árum var algengt jarðarverð á
bilinu 5 –10 milljónir króna, en er nú
50–100 milljónir. Áður gátu menn að-
eins keypt 3–4 herbergja íbúð í næsta
þéttbýli fyrir fína jörð, þannig að
jarðaverðið hefur hækkað til muna
meir en íbúðaverðið og sú hækkun
hefur verið mest síðustu tvö, þrjú ár-
in. Þetta þýðir að ákveðinn kaup-
endahópur hefur dottið út og eftir
standa færri en oft á tíðum fjársterk-
ari kaupendur.
Það urðu mikil umskipti, þegar
jarðalögunum var breytt 28. maí
2004. Þá var forkaupsréttur sveitar-
félaga afnuminn og einnig réttur
þeirra til að endurmeta jarðaverð, ef
þeim sýndist svo. Áður voru margir
orðnir þreyttir á því að kaupa jarðir
og horfa svo upp á sveitarfélögin
ganga inn í kaupin og selja svo ein-
hverjum allt öðrum jörðina. Nú er
þetta liðin tíð. Þá skipti líka verulegu
máli sá kraftur sem kom inn á íbúða-
markaðinn, hann hafði ekki einasta
áhrif í þéttbýlinu, heldur gætti hans
líka út í sveitunum.“
Magnús segir obbann af auknum
hópi landkaupenda vera alls konar
fólk, einstaklinga sem vilja fyrst og
fremst eignast afdrep fyrir sig og
fjölskylduna og vissulega eru menn
misstórtækir allt eftir efnum og
ástæðum. „Ef ég færi með þér um
Snæfellsnesið, held ég að ég gæti
bent þér á 70–80% jarðanna í eigu
einstaklinga í Reykjavík.“ Hlut út-
lendinga segir hann óbreyttan, þetta
eina til tvær jarðir á ári, og oftast eru
þau kaup tilkomin vegna einhverra
tengsla við Ísland og Íslendinga. Þá
væri alltaf eitthvað um það, að Ís-
lendingar, sem hefðu starfað og búið
erlendis, festu kaup á landi.
Þegar spurt er um kaup efna-
manna, einna og fleiri, á jörðum í
stórum stíl, segir Magnús að það hafi
lengi tíðkazt að efnamenn kaupi upp
jarðir, oft við laxveiðiár, stundum
einir eða í félagi við aðra. Alþekkt
væri samstarf Eggerts Kristjáns-
sonar og Egils Vilhjálmssonar við
Laxá í Kjós, Thor Jensen keypti á
sínum tíma allar jarðir, sem liggja að
Haffjarðará, og Jóhannes á Borg
stundaði jarðakaup tengd laxveiði-
rétti.
Veiðirétturinn kemur enn við
sögu; menn keppast við að kaupa
jarðir við einstakar ár, en svo hefur
fleira komið til en sumarbústaðirnir,
eins og hestamennska og skógrækt
og svo sú tilfinning, sem Magnús seg-
ir skemmtilegast að sjá þróast; ein-
lægur áhugi á landinu sjálfu.
Obbinn af kaupendum í leit að persónulegu afdrepi
Morgunblaðið/Jim Smart
Tífalt jarðaverð Magnús Leopolds-
son: á 20 árum hefur jarðaverð
hækkað úr 5–10 milljónum í 50–100.