Morgunblaðið - 27.08.2006, Blaðsíða 24

daglegt líf
24 SUNNUDAGUR 27. ÁGÚST 2006 MORGUNBLAÐIÐ
V
ið Ytri-Rangá gengur
Guðbrandur Einarsson
yfirleiðsögumaður á
milli veiðimanna sem
eru að leggja upp í síð-
degisvaktina og gefur leiðbeiningar
um flugur, akstursleiðir og töku-
staði.
„Blátt virkar oft vel hérna,“ segir
hann. „Eins og Black & Blue túpur,
en líka til dæmis Collie dog og
Snældur; blá, svört og þýsk. Nýi
fiskurinn getur tekið hvað sem er
en það borgar sig að sýna þeim sem
eru orðnir legnir eitthvað nýtt.“
Bílarnir hverfa með veiðimenn til
ólíkra veiðistaða þessarar miklu áar
og eftir stendur Guðbrandur ásamt
blaðamanni í sólbjörtum deginum
og bendir að Rangárflúðunum neð-
an við veiðihúsið. „Við eigum flúð-
irnar næstu tvo tímana,“ segir
hann.
Rangárflúðirnar eru þetta sum-
arið, eins og oftast nær, gjöfulasta
veiðisvæðið í Ytri-Rangá. Í fyrra
gáfu þær 735 laxa; þetta var þá
besti laxveiðistaður landsins. Þá
veiddust 2.810 laxar í Ytri-Rangá
og á vesturbakka Hólsár, en Hólsá
eru sameinaðar Ytri- og Eystri-
Rangá, auk Þverár í Fljótshlíð.
Ytri-Rangá, rétt eins og systirin
sú Eystri, er eitt af ævintýrunum í
laxveiði á Íslandi. Með þrautseigju
og dugnaði, fiskvegagerð og stór-
felldu seiðaeldi, hafa aðstandendur
ánna byggt upp laxagengd og stuðl-
að að veiði á laxi í stórfelldu magni.
Áin er að upplagi of köld og botn-
inn of sendinn til að lax geti hrygnt
svo nokkru nemi, þannig að úrval
hrygna og hænga sem veiðast í
ánni er kreist í eldisstöðvum og
seiðin alin þar upp. Snemmsumars
er seiðunum komið fyrir í tjörnum
við ána og sleppt nokkrum vikum
síðar, þegar þau eru komin í sjó-
göngubúning. Eftir ár í hafi snúa
þau aftur sem fullvaxnir laxar – og
stundum sem stórlaxar eftir tvö ár.
Gæti farið í 4.000 laxa
Þegar Guðbrandur gengur með
blaðamanni niður að Rangárflúðum
þennan næstsíðasta miðvikudag í
ágúst, hafa um 2.600 laxar veiðst í
Ytri-Rangá, hún trónir á toppnum
sem aflahæsta á landsins. Hann
býst samt við að hún eigi eftir að
bæta sig mikið enn; núna um
helgina má byrja að veiða með spún
og maðki auk flugunnar, og Guð-
brandur segir öruggt að þá muni
margir laxar renna á þetta nýja
agn. Búast megi við dögum sem
gefi yfir 100 laxa. „Það kæmi mér
ekki á óvart að áin færi í 4.000, við
veiðum það lengi, til 20. sept-
ember,“ segir hann.
Upp með breiðri ánni glittir í
þökin á Hellu; aftar rís Hekla tign-
arleg yfir sviðinu. Fyrir framan
okkur eru Rangárflúðir; eftir róleg-
an strauminn á Tjarnarbreiðunni
rennur áin í misvísandi strengjum
yfir hraunhellur og grjót, og klofn-
ar um hólma. Þarna er lax um allt –
það fer ekki á milli mála því hann
stekkur svo víða.
Guðbrandur veður út með tví-
henduna, tekur stutt köst til að
byrja með og strax í þriðja eða
fjórða kasti rýkur lax á svarta og
bláa túpu. Maður og fiskur togast
á, en eftir nokkur kröftug stökk og
baráttu hefur Guðbrandur hendur á
sprækum hæng.
„Svæðið hér í kring, neðan brúar
við Hellu og niður fyrir Ægissíðu-
foss er líklega í uppáhaldi,“ segir
Guðbrandur þegar hann er spurður
um sitt eftirlætissvæði í ánni. Hann
stendur við hlið blaðamanns sem
veiðir og bendir á hvar fiskurinn
liggur. Það þarf þó ekki að leita
mikið; einn stekkur fyrir aftan okk-
ur og annar svo nálægt að það
skvettist á gleraugun. Laxinum líst
þó ekkert á keilutúpuna sem hon-
um er sýnd og leiðsögumaðurinn
segir að honum bregði eflaust í
brún um helgina þegar spúnar og
maðkur birtist fyrir framan hann.
„Það er svo merkilegt, að eftir að
þetta nýja agn hefur sést í hylj-
unum í tvo, þrjá daga fer hann aft-
ur að taka fluguna eins og sælgæti.
Það hef ég sannreynt.“
Við veiðum okkur áfram yfir
Rangárflúðir en lax Guðbrands er
sá eini sem tekur að þessu sinni.
Við ræðum um starf leiðsögu-
mannsins sem er án efa áhugavert
fyrir veiðifíkla, en þeir þurfa að
hafa í sér ríka þjónustulund og geta
sagt viðskiptavinum til.
„Leiðsögumaðurinn þarf að vita
hvar laxinn liggur og ekki síður
hvar líklegt er að hann taki. Sumir
staðir eru betri tökustaðir en aðrir.
Svo getur líka skipt miklu máli
hvernig agnið berst að fiskinum.“
Fiskurinn sýnir sig
Eftir klukkustund við Rangár-
flúðir vöðum við yfir ána og göng-
um upp með austurbakkanum, þar
sem Guðbrandur veiðir fyrst niður
álinn, gegnt Tjarnarbreiðu. Fiskur
er að sýna sig víða í ánni; það er
alltaf skemmtilegra að veiða þar
sem vitað er af fiski undir, hvað þá
þegar þeir stökkva jafn glæsilega
og fiskarnir sem við erum að kasta
á.
Ekki líður á löngu þar til Guð-
brandur lyftir stönginni, hann hefur
sett í lax. Hann tekur á fiskinum,
sem stekkur tvisvar sinnum, og
byrjar að lempa hann að landi.
Skyndilega er flugan laus.
Guðbrandur brosir og hristir höf-
uðið. „Straumurinn er svo hægur
hérna að tökurnar vilja verða mjög
mjúkar. Þeir vita hvernig þeir eiga
að losna hérna! Ég skil þetta ekki.
Um daginn náði ég fjórum hérna en
missti sex!“
Blaðamaður tekur við, undir er
leynifluga sem leiðsögumaðurinn
dregur úr pússi sínu. Og hún virk-
ar. Ekki er búið að taka mörg köst
þegar fiskur strekkir mjúklega á
línunni. Þetta er ekki stór lax en
hann er samt ekkert ógurlega lengi
að losa sig. Enn einn fiskurinn er
sloppinn.
En það er ekki bara hjá okkur.
Köll berast yfir ána frá félögunum
sem þar eru við veiðar.
„Andsk … Ég reif bara út úr hon-
um!“
Þegar við komum að Ægis-
síðufossi, sem er fyrsta fyrirstaðan
fyrir lax sem gengur í Ytri-Rangá,
blæs suðaustan strengur upp eftir
ánni. Þarna er laxastigi og í honum
teljari; hátt á fimmta þúsund laxa
hefur gengið upp í sumar. Einn sól-
arhringinn gengu 357 laxar.
Laxar sýna sig neðan fossins en
þarna er óhægt um vik að bakka
vegna kletta í gilinu og gengur
ekki of vel að koma flugunni út
móti vindinum. Það þarf samt ekki
að kasta langt. „Hérna í pytt-
inum,“ segir Guðbrandur og bend-
ir í djúpið við fætur okkar, „fengu
hjón sem voru með mér átta laxa
um daginn, þar af tvo maríulaxa.
Svo fengu þau líka sex laxa á
Klöppinni.“
Klöppin er neðan við fossinn.
Þar eru feðgar við veiðar og togast
á við lax. „Þetta er mjög góður
staður,“ segir Guðbrandur.
Við förum upp fyrir fossinn, vöð-
um yfir vestari kvíslina og veiðum
Hornið, fallegan streng við gras-
bakka. Þarna stoppar fiskurinn oft
eftir að hann fer upp laxastigann.
„Sástu þennan!“ kallar Guð-
brandur upp þegar einn lyftir sér
undir flugulínunni. Sá var stór og
dökkur. Rétt á eftir fleygir annar
minni og silfraður sér upp og
skellur niður.
Við rennum Collie dog, stórri
rækjutúpu og að lokum litlum
Sunray shadow yfir hylinn. Flug-
urnar hreyfa við löxum en þeir taka
ekki. Þegar við förum aftur niður
hjá fossinum sýnir teljarinn okkur
að 35 laxar hafa gengið upp stigann
meðan við veiddum Hornið!
Þegar við göngum niður að
Klöppinni segir Guðbrandur mér
eina af mörgum furðusögum sem
gerast á bökkum ánna. Veiðimenn
voru að veiða Ægissíðufoss en
ákváðu að hvíla hann um stund og
fóru upp á Hornið. Þaðan sjá þeir
hvar tvær konur koma niður að
ánni neðan fossins, klæðast frosk-
Stangveiði | Veitt með Guðbrandi Einarssyni í Ytri-Rangá
Laxinn tekur fluguna eins og
Eftir Einar Fal Ingólfsson
efi@mbl.is
Átök Guðbrandur Einarsson landar nýrunnum laxi á Rangárflúðum.