Morgunblaðið - 27.08.2006, Blaðsíða 18

Umræða um skattlagningu í
formi stimpilgjalds á þinglýst
skjöl skaut enn upp kollinum í
vikunni. Nú var tilefnið tillaga Sam-
keppniseftirlitsins um að stimpilgjald
yrði afnumið, því það letji neytendur
til að skipta um banka. Í kjölfarið
sagði Árni M. Mathiesen fjármála-
ráðherra að yrði stimpilgjald vegna
útlána banka lagt niður myndi tímabil
mikillar húsnæðisverðbólgu örugg-
lega framlengjast. En ráðherrann tók
fram, eins og hann kvaðst hafa gert
áður, að stimpilgjaldið væri einn af
þeim sköttum sem hann vildi gjarnan
sjá hverfa, en huga þyrfti vel að við
hvaða aðstæður það yrði gert.
Þessi afstaða ráðherrans þarf ekki
að koma á óvart og nægir þar að vísa
til ályktunar síðasta landsfundar
Sjálfstæðisflokksins um húsnæðis-
mál. Þar segir skýrt: Fella ber niður
stimpilgjöld í núverandi mynd.
Stimpilgjöld eiga sér langa sögu á
Íslandi. Árið 1921 voru fyrst sett lög
um stimpilgjald og þau voru í gildi,
með ýmsum breytingum að vísu,
fram til 1978, þegar núgildandi lög
voru sett. „Nýju lögin“ hafa einnig
tekið margvíslegum breytingum í
tímans rás. Flestir kynnast stimp-
ilgjaldi af eigin raun einhvern tímann
á ævinni. Þeir sem kaupa fasteign
þurfa til dæmis að greiða 0,4% stimp-
ilgjald af fasteignamati eignar að lóð-
arréttindum meðtöldum. Og þeir sem
taka hefðbundið bankalán greiða
1,5% stimpilgjald af fjárhæð lánsins.
Sérstaða Íslands
Stimpilgjaldið hefur verið þyrnir í
augum margra. Fólki, sem er að
koma sér upp þaki yfir höfuðið, þykir
blóðugt að við öll útgjöldin bætist að
greiða þurfi háar fjárhæðir til rík-
isins, bæði af fasteignamati eign-
arinnar og þeim lánum sem tekin eru
til að fjármagna kaupin. Samtök at-
vinnulífsins finna gjaldinu líka flest til
foráttu og hafa margoft bent á að Ís-
land sé nánast eina vestræna ríkið
sem leggi stimpilgjald á öll skulda-
bréfaviðskipti, bæði veðskuldabréf og
aðrar tegundir skuldabréfa. Í ná-
grannalöndunum takmarkist slíkur
skattur almennt við fasteigna-
viðskipti. Þá sé Ísland einnig í sér-
stöðu í álagningu stimpilgjalds á út-
gáfu hlutabréfa. Þannig dragi
stimpilgjaldið úr samkeppnishæfni
íslensks atvinnulífs því erlendir
keppinautar íslenskra fyrirtækja
þurfi ekki að greiða slíkan skatt.
Loks hafa svo Samtök atvinnulífs-
ins bent á að almennt þekkist ekki á
hinum Norðurlöndunum að lagt sé á
stimpilgjald í annað sinn í tengslum
við endurfjármögnun lána og sama
fjármögnun í raun skattlögð tvisvar.
Um þessa athugasemd Samtak-
anna er það að segja, að samkvæmt
26. grein laga um stimpilgjald nr. 36
frá 1978 á að greiða hálft gjald, ekki
fullt, þegar skuld er endurnýjuð „með
nýju bréfi“. Mætti því ætla að endur-
fjármögnun bæri hálft stimpilgjald,
en ekki fullt. Þessu er hins vegar ekki
að heilsa, því lagaákvæðið er túlkað
svo að endurnýjunin þurfi að verða
milli sömu aðila, skuldara og lán-
ardrottins. Ef einhver tekur t.d. nýtt
lán hjá Glitni til að gera upp skuldina
við Landsbankann gildi þetta ekki. Í
þessu ljósi er skiljanlegt að Sam-
keppniseftirlitið telji stimpilgjaldið
letja fólk til að skipta um banka.
Á þingi hefur stjórnarandstaðan
flutt frumvörp um stimpilgjald. Mar-
grét Frímannsdóttir hefur t.d. verið
fyrsti flutningsmaður slíkra frum-
varpa á hverju þingi undanfarin sjö
þing. Hún flutti frumvörp um að
stimpilgjald skyldi lækkað niður í
raunkostnað við þá þjónustu sem
veitt er við stimplunina og undanfarin
þrjú þing hafa hún, Jóhanna Sigurð-
ardóttir og Össur Skarphéðinsson
flutt frumvarp um að stimpilgjaldið
verði afnumið með öllu. Rök þeirra
eru m.a. að gjaldið veiki samkeppn-
isstöðu íslenskra fyrirtækja gagnvart
erlendum og gjaldið leggist þungt á
íbúðakaupendur, þ.e. sömu rök og
Samtök atvinnulífsins hafa fært fram.
Þessi frumvörp dagaði öll uppi.
Milljarðar á milljarða ofan
Staðan er óvenjuleg. Fjármála-
ráðherra vill afnám stimpilgjalds og
er þar studdur af flokki sínum. Og
sem meira er: Samtök atvinnulífsins
eru sammála þingmönnum Samfylk-
ingarinnar um að gjaldið eigi að
hverfa. Hvers vegna er þetta gjald þá
enn við lýði? Skýringin er sú, að
stimpilgjaldið skilar milljörðum í rík-
iskassann á ári hverju. Árið 2002 rétt
rúmum 3 milljörðum, 3,7 milljörðum
árið eftir, tæplega 6,5 árið 2004 og
2005 hvorki meira né minna en rúm-
um 9 milljörðum. Stökkið 2004 og
2005 má að mestu rekja til hækkunar
fasteignaverðs og hærri útlána því
samfara. Geta má að samkvæmt fjár-
lögum 2005 var áætlað að um 4,6
milljarðar innheimtust, en ekki rúmir
9 eins og raun varð á.
Málið er reyndar ekki alveg svona
einfalt, því ekki er ljóst hversu miklar
nettótekjur ríkissjóðs af stimpilgjald-
inu eru. Stimpilgjald veitir nefnilega
rétt til vaxtabóta. Þótt ekki sé sund-
urliðað hvernig gjaldið skiptist á hópa
greiðenda hefur verið áætlað að ein-
staklingar beri um 60% þess. Samtök
atvinnulífsins hafa a.m.k. giskað á að
skiptingin sé með þessum hætti og
benda á að þar með greiðist hluti þess
til baka, að því gefnu að aðrar for-
sendur til vaxtabóta liggi fyrir, þ.e.
um tekjur og eignir viðkomandi.
Samkvæmt upplýsingum Sýslu-
mannsins í Reykjavík er ekki unnt að
sundurliða hvaða viðskipti liggja að
baki stimpilgjaldi, en þó mun nærri
lagi að fasteignaviðskipti og lántökur
einstaklinga liggi að baki um 60%,
eins og SA áætla. Það auðveldar hins
vegar ekki slíkar áætlanir að inn-
heimta stimpilgjalda liggur víða, ekki
eingöngu hjá sýslumannsembættum
heldur einnig t.d. bönkum, sparisjóð-
um og tryggingafélögum.
Ef stimpilgjaldið verður fellt niður
verður ríkissjóður af verulegum
tekjum. Fjármálaráðherra benti á
það í umræðum á Alþingi í febrúar sl.
að ríkissjóður þarfnaðist tekna til að
standa undir þeim útgjöldum sem
honum bæri að standa straum af.
„Það má auðvitað hugsa sér að Al-
þingi aflaði þessara tekna á einhvern
annan hátt og sjálfsagt mun það
koma til skoðunar í framtíðinni þegar
við endurskoðum tekjuöflunarkerfi
ríkisins,“ sagði ráðherra.
Þar stendur hnífurinn í kúnni.
Stimpilgjald – óvinsælt en fast í sessi
Alþjóðleg ferðamarkaðsfræði
„Að geta sýnt fram á lokapróf í Alþjóðlegri ferða-
markaðsfræði frá jafn virtri stofnun sem IATA/UFTAA
er, hlýtur að teljast gulltrygging fyrir atvinnu innan
ferðaþjónustunnar hvar sem er í heiminum.“
Sigurlaug Valdís Jóhannsdóttir,
Allrahanda.
Námsefnið kemur frá IATA/UFTAA og tekin eru próf í mars nk. og
veitir því alþjóðlega viðurkenningu, en kennslan fer fram á íslensku.
Námið hentar öllum þeim, sem áhuga hafa
og vilja auka þekkingu sína á ferðaþjónustu.
www.menntun.is
Bíldshöfða 18 • Sími 567 1466 • Opið frá kl. 8—22
»Af afsölum og kaupsamn-ingum um fasteign greiðist
stimpilgjald, 0,4% af fast-
eignamati eignar að lóðarrétt-
indum meðtöldum. Þegar kaup-
samningur er stimplaður er
afsalsbréf til sama kaupanda
stimpilfrjálst.
»Af afsölum og kaupsamn-ingum um skip yfir 5 brúttós-
málestir, greiðist stimpilgjald
0,4% af kaupverði skips en einnig
ber að greiða 0,4% af samningum
um sölu á veiðiheimildum. Ef
kaupverð veiðiheimilda er ekki
tilgreint sérstaklega í skjali er
stimpilgjald reiknað af heildar-
kaupverði.
»Leigusamningar um lóðir ogjarðir, stimpilgjald er 2% af
áskilinni leigu.
»Af veðskuldabréfum ogtryggingabréfum, þegar
skuld ber vexti, greiðist 1,5%
stimpilgjald af fjárhæð bréfs.
»Af veðskuldabréfum ogtryggingarbréfum þegar
skuld ber ekki vexti greiðist 0,5%
af fjárhæð bréfs.
Í HNOTSKURN
rsv@mbl.is
Stimpilgjaldið hefur verið þyrnir í augum margra. Samkeppniseftirlitið hefur mælst til þess að það
verði afnumið, en fær ekki pólitískan hljómgrunn. Þjóðverjar hafa goldið varhug við auknu eftirliti, en
eftir að upp komst um tilraun til að sprengja járnbrautalestir í loft upp gæti almenningsálitið snúist. Enginn efast um knatt-
spyrnuhæfileika Waynes Rooneys, en óstýrilæti og óþægð hefur sett blett á feril hans. Aðstandendur Rooneys bera blak af hon-
um, aðrir segja að það verði aðeins til þess að hann nái aldrei valdi á vanda sínum.
VIKUSPEGILL »
Eftir Ragnhildi Sverrisdóttur
»
18 SUNNUDAGUR 27. ÁGÚST 2006 MORGUNBLAÐIÐ