Morgunblaðið - 10.12.2006, Blaðsíða 18

18 SUNNUDAGUR 10. DESEMBER 2006 MORGUNBLAÐIÐ
Tölvur | Um 90% tölvupóstsendinga eru svokallaður ruslpóstur og í sérstökum ruslpóstárásum getur magn hans
sextíufaldast á einum degi. Mismunun | Mikil viðbrögð hafa verið við því í Noregi að meina á Lilian prinsessu að-
gang að nóbelsveislu. Erlent | Með John Bolton hefur Bush misst einn öflugasta talsmann utanríkisstefnu sinnar. Launmorð | Rannsókn
morðsins á Lítvínenko teygir sig víða.
VIKUSPEGILL»
Eftir Ragnhildi Sverrisdóttur
rsv@mbl.is
Sæl og blessuð. Ég vona að þetta sérétta póstfangið þitt. Það var frá-bært að hitta þig í New York umdaginn. En varðandi þetta fyrirtæki
[nafn fyrirtækisins fylgdi] sem ég sagði þér
frá í trúnaði og er að fara á markað, þá
ítreka ég að þú verður að kaupa bréfin um
leið og þau bjóðast. Þá munu þau áreið-
anlega margfaldast að verðgildi á skömmum
tíma.“
Eitthvað á þessa leið var efni tölvupósts á
ensku, sem barst í pósthólf á heimatölvu
starfsmanns á Morgunblaðinu fyrir skömmu
frá konu í Bandaríkjunum. Móttakandinn
átti að skilja hann svo að sendandinn hefði
óvart sent þetta trúnaðarmál á rangt póst-
fang og tilgangurinn var áreiðanlega sá að
fá móttakandann til að rjúka til og kaupa
hlutabréf í einhverju tilbúnu fyrirtæki.
Póstur þessi er skýrt dæmi um hvernig
svokallaður ruslpóstur hefur breyst. Fyrir
nokkrum árum fylltust pósthólf í sífellu af
alls konar auglýsingum og áróðri, en sífellt
öflugri ruslasíur urðu til þess að sendendur
urðu að sýna æ meira hugvit. Öflug sían á
Morgunblaðinu fer létt með að stöðva hinar
hefðbundnu auglýsingar og hleypir ekki
heldur í gegn „persónulegu“ bréfi frá „vin-
konu“ í Bandaríkjunum á borð við það sem
barst á heimapóstfang starfsmannsins. Sían
á Morgunblaðinu hefur heldur betur sannað
gildi sitt og fjarlægir um 80–90% af öllum
pósti sem berst til blaðsins, því þar er rusl-
póstur á ferð. Á aðeins einum degi stöðvar
sían nokkur þúsund ruslpóstsendingar, sem
annars myndu fylla pósthólf starfsmanna.
Fyrir þremur árum lýsti Bill Gates,
stjórnarformaður Microsoft, því yfir að rusl-
tölvupóstur yrði úr sögunni árið 2006. En
þótt Gates hafi löngum verið öðrum snjallari
við að rýna í tækniframtíð hafði hann rangt
fyrir sér. Ruslpóstur streymir inn í tölvu-
pósthólf um allan heim sem aldrei fyrr.
Sendendur ruslpóstsins bera lítinn kostn-
að af tiltækinu, enda nýta þeir sér m.a.
heimatölvur grunlauss almennings um allan
heim. Þeir lauma forriti inn á tölvur í net-
sambandi og láta tölvurnar svo vinna fyrir
sig og dreifa ruslinu áfram um allan heim.
Það er greinilega eftir töluverðu að slægj-
ast. Ruslpóstinum er dreift með litlum
kostnaði í tugmilljónum eintaka og ljóst að
þótt aðeins 1% bíti á agnið og kaupi þjón-
ustu eða vöru eða láti fé af hendi rakna í
öðrum tilgangi, þá græðir sendandinn stór-
kostlega.
Vondu kallarnir sigra
Dagblaðið International Herald Tribune
birti í síðustu viku grein um tölvuruslpóst
og var yfirskrift hennar að vondu kallarnir
væru að sigra. Í greininni kemur fram að
framkvæmdastjórn Evrópusambandsins
setti nýlega ofan í við aðildarríki sín og þótti
þau gera of lítið til að framfylgja rusl-
póstbanni sambandsins. Framkvæmda-
stjórnin sagði allt að 80% pósta í dæmigerðu
tölvupósthólfi í Evrópu vera rusl. Mesta sök
á því bera sendendur í Bandaríkjunum, en
tæp 22% ruslpóstsendinga til Evrópu eiga
uppruna sinn þar. Framkvæmdastjórnin
hvatti ríkisstjórnir og tölvugeirann til að
starfa saman, svo ná mætti betri árangri í
baráttunni og að í ljós kæmi á næsta ári
hvort nauðsynlegt yrði að setja nýjar regl-
ur. Skilaboðin voru skýr: Takið hart á þessu
núna, eða við grípum til okkar ráða.
Í grein International Herald Tribune
kemur fram að á degi hverjum bætist 250
þúsund nýjar tölvur í netið, sem nýtt er til
að senda út ruslpóst, að eigendum tölvanna
forspurðum. Það er því til að æra óstöðugan
að elta uppi einstaka tölvu sem sendir frá
sér ruslpóst.
Björn Davíðsson, þróunarstjóri netþjón-
ustufyrirtækisins Snerpu, segir að spádóms-
gáfa Gates hafi áður brugðist; þetta sé sami
maður og fullyrti eitt sinn að 640 kb minni
ætti að vera nóg fyrir allar tölvur.
60-földun á einum degi
Björn segir magn ruslpóstsendinga sem
aldrei fyrr. „Frá síðari hluta sumars hefur
orðið veruleg aukning. Staðan er sú núna að
ruslpóstsendingar eru um og yfir 90% af öll-
um póstsendingum, en lengi vel var þetta
hlutfall í rúmum 60%. Svo standa öflugir að-
ilar af og til að miklum ruslpóstherferðum
og þá getur magnið skyndilega margfaldast.
Ég get nefnt sem dæmi að fyrir skömmu
sextíufaldaðist magn ruslpósts á einum degi.
Slíkar árásir valda netþjónustum miklum
vanda og geta t.d. tafið tölvupósta um
nokkrar klukkustundir.“
Björn segir ruslpóstinn oft ættaðan frá
Bandaríkjunum, en sendendur nýti gjarnan
kínverskar netþjónustur, til að smeygja sér
undan banni í heimalandi sínu. Hann segir
að flestar netþjónustur hafi þann háttinn á
að póstur til og frá netfangi fari fyrst um sí-
ur netþjónustunnar, sem vinsi úr, en ýmsar
stórar netþjónustu úti í heimi geri það ekki.
Oft viti notendur ekki að tölvur þeirra séu
nýttar til að dreifa ruslpósti. „Það er ekkert
annað en þjófnaður á þjónustu notandans.“
Þá segir Björn netþjónustur vera í nokkr-
um vanda, þegar þær flokki frá og hendi
pósti sem þær dæma sem ruslpóst. „Vissu-
lega hafa notendur samþykkt skilmála net-
þjónustufyrirtækja, sem kveða á um slíka sí-
un. Íslensk löggjöf hefur hins vegar ekki
fylgt þróuninni. Í fjarskiptalögum segir t.d.
að bannað sé að skjóta undan skeytum eða
efni þeirra.“
Björn segir að þeir sem fái ruslpóst eigi
að halda í heiðri þá reglu, að ef eitthvað
hljómi of gott til að vera satt sé það áreið-
anlega lygi. „Sá sem fær tilkynningu um að
hann hafi unnið milljónir í erlendu happ-
drætti getur verið viss um að þar séu fjár-
svik á ferðinni.“
Ruslpósturinn
streymir í tölvur
TÖLVUR»
Morgunblaðið/Árni Sæberg
Hönnun nútíma lyklaborðs má rekja til uppgötvunar ritvélarinnar en það var Bandaríkjamað-
urinn Christopher Latham Sholes sem fékk einkaleyfi á fyrstu ritvélinni árið 1868.
Í HNOTSKURN
»Ruslpóstsendingar á Netinu eru umog yfir 90% af öllum póstsendingum.
Lengi vel var hlutfall ruslpósts rúm 60%
af öllum sendingum.
»Gullna reglan: Ef eitthvað hljómarof vel til að vera satt er það áreið-
anlega lygi.
Eru almennir tölvunotendur að tapa baráttunni
við „vondu kallana“ um tölvupóstinn?
Sænska hirðin fann upp á því íliðinni viku að meina Lilianprinsessu að sækja veislu,fyrir aldurs sakir, í kjölfar
afhendingar Nóbelsverðlaunanna.
Lilian prinsessa er 91 árs og sótti
hina árlegu Nóbelsveislu í fyrsta sinn
fyrir þrjátíu árum, þá nýgift Bertil
prins, og hefur aðeins misst af veislu-
glaumnum einu sinni.
Nóbelsverðlaunin eru veitt í dag,
10. desember, og eftir athöfnina er til
siðs að efna til hátíðarkvöldverðar.
Aftonbladet greindi frá þessu og
sló á þráðinn til prinsessunnar sem
kvaðst afar óhress með bannið, en
henni er einungis boðið í verðlaunaaf-
hendinguna sjálfa. „Ég hef alltaf farið
í veisluna, ég bara skil þetta ekki.
Þetta eru aldeilis fréttir, ég veit ekki
betur en að ég fari. Ég verð að
hringja í drottninguna og kanna mál-
ið. Ég hef það fínt, það amar ekkert
að mér,“ hefur Aftonbladet eftir
prinsessunni.
Þess má geta að Lilian prinsessa
fæddist árið 1915 í Swansea í Wales
og gekk í hjónaband með Bertil prins,
frænda Svíakonungs, árið 1976.
Blaðið hefur fengið mikil viðbrögð
við þessum fréttaflutningi, frá les-
endum og ýmsu frammáfólki, sem
ekki fellir sig við þá röksemd að aldur
prinsessunnar sé góð ástæða til þess
að halda henni frá gleðskap. „Ég
vona að það séu ekki aldurstakmörk í
Nóbelsveisluna,“ er haft eftir einum
lesanda. Annar fer fram á aðgerðir
fyrir hönd prinsessunnar. „Það er
ekkert annað en aldursmismunun ef
prinsessan fær ekki sjálf að ráða því
hvort hún mætir í veisluna eða ekki.“
Ekki er vitað til þess að prinsessan
hafi farið yfir strikið í veislum af
þessu tagi eða sullað kampavíni á
borðherrana.
Of gömul fyrir tískuna?
Aldursmismunun einskorðast ekki
við sænskar prinsessur, því ekki er
langt síðan að umdeildar tískumyndir
af Yoko Ono á stuttbuxum birtust í
New York Magazine. Sýndi Yoko
vortískuna 2005 og var meðal annars í
buxum, sem stundum eru nefndar
„hot pants“, þar eð faldurinn nemur
nánast við lífbein.
Viðbrögð sumra voru á þá lund, að
Yoko Ono fann sig knúna til þess að
svara skriflega og vitnaði meðal ann-
ars í lesanda sem vildi vita hvaða
skilaboð það væru til kvenna af eldri
kynslóðinni að mynda konu á áttræð-
isaldri á stuttbuxum. „Mér fannst
hugmyndin beinlínis skelfileg,“ sagði
lesandinn.
Orðlaus
Yoko kvaðst á hinn bóginn vera
orðlaus yfir viðbrögðunum. „Hvers
vegna vilja konur og karlar vera vel
til fara? Það er vegna þess að við vilj-
um láta okkur líða vel, láta öðrum líða
vel með okkur og gera fjölskylduna
ánægða. Börnin mín tvö eru ánægð
með mig eins og ég er. Þau vilja ekki
að ég sé niðurdregin, ósnyrtileg og
með lélega sjálfsmynd. Kannski segir
einhver að ég sé yfirborðskennd, að
fegurð anda og hugar sé allt sem við
þurfum. Er það svo? Þá hlýt ég að
vera af annarri tegund. Mér finnst
gaman að búa mig upp og líta vel út.
Ég nýt þess að leika mér með fata-
valið … Er til einhvers konar ein-
kennisbúningur fyrir fólk eldra en
fimmtugt, sextugt eða sjötugt? Er
gamalt fólk ekki vel séð? Getum við
ekki klætt okkur eins og við gerðum
18 ára? Af hverju ekki?“
Yoko Ono klykkir út með því, að
fólk á hennar aldri vilji vera ánægt
með sig, rétt eins og yngra fólk. „Það
er enginn munur á okkur nema sá, að
þið eigið seinna eftir að ná sama aldri
og við erum á nú. Sýnið okkur þá
virðingu og gefið okkur það frelsi sem
þið munuð sjálf kjósa þegar þið kom-
ist á okkar aldur.“
Prinsessa sögð of gömul fyrir veisluhöld
Of gömul? Lilian prinsessa og hertogaynja af Hallandi þykir víst of gömul
fyrir kvöldverðarboð. Hér er hún ásamt Carl Philip prins.
MISMUNUN» » Lesandi vildi vitahvaða skilaboð þaðværu til kvenna af eldri
kynslóðinni að mynda
konu á áttræðisaldri á
stuttbuxum.
Eftir Helgu Kristínu Einarsdóttur
helga@mbl.is