Morgunblaðið - 10.12.2006, Blaðsíða 47

MORGUNBLAÐIÐ SUNNUDAGUR 10. DESEMBER 2006 47
UMRÆÐAN
Í UMRÆÐUNNI er að láta
hundruð milljóna til að afla fleiri
ferðamanna, en þeir eru nú árlega
um um 400.000, sem dreifist um
kerfi ferða „iðnaðarins“.
Nokkur þúsund koma í dags-
heimsóknir, s.s farþegar af
skemmtiferðaskipum, margir fara í
skipulagðar hringferðir um landið
með rútubifreiðum og leið-
sögumönnum. Mikill fjöldi skoðar
landið með bílaleigubílum og aðrir
koma á eigin farartækjum og allir
vilja njóta dvalarinnar til fulls enda
dýrt að komast hingað.
Það má skapa mörg ný tækifæri í
ferðamálageiranum en þarf ný störf
og handa hverjum? Skortur á vinnu-
afli skapar ný viðhorf. Við eigum að
doka við og nýta þá möguleika sem
búið er að skapa.
Þúsundir manna leika á hljóðfæri,
stunda dans, leiklist og aðra fram-
setningu menningarefnis. Oft er
samkeppni og ónóg verkefni, en hjá
fjölda hæfileikamanna leynast ný
tækifæri. Litlir hópar listamanna
gætu verið á launum allt árið til
taks, til að krydda tilveru ferða-
manna og koma fram á ráðstefnum,
kvöldvökum, í skemmtiferðaskipum
o.s.frv., þjóðdansahópar, rímnakveð-
skapur, söngur, tónlist, leikþættir.
„Light Nights“ hefur lengi unnið
merkt starf, en meira þarf til, auk
átaks í samstarfi gististaða og leið-
sögumanna við að ná til ferðamanna
og kynna efni sem er á boðstólum, til
að gera dvöl þeirra skemmtilegri.
Við eigum að fullnýta það sem við
eigum, en ekki bruna áfram og
gleyma arfleifðinni. Arfleifð er víða
varðveitt, t.d. í Menningarhúsinu
Straumi sunnan Hafnarfjarðar er
Goðafræðamiðstöð og safn um vík-
inga. Þá er fyrirtaks Landnáms-
setur í Borgarnesi, sýningin 870+ í
Aðalstræti er frábær.
Víða eru uppsprettur
Sumarið 1965 vann ég á Ferða-
skrifstofu ríkisins í Gimli við Lækj-
argötu. Ég afgreiddi ferðafólk og fór
í gönguferðir með hópa um miðborg-
ina og notaði lítið kort af Þingholt-
unum þar sem við merktum inn á
götur sem báru nöfn fornra vætta og
víkinga. Á kortinu var fróðleikur um
Þór, Óðin, Njörð, Freyju, Mími,
Sjöfn og fornkappana, Gretti, Njál,
Gunnar, Guðrúnu, Snorra, Eirík og
svo framvegis. Ferðalangar höfðu
gaman af þessu.
Menningaryfirvöld í Reykjavík
eru að taka við sér og þróa þetta.
Það eru komnar af stað göngur um
Reykjavík. Með því að setja upp
skilti við upphaf og endi sérhverrar
götu, sem ég nefndi, með upplýs-
ingum um goðin og víkingana og út-
búa bæklinga, þá er komin af-
þreying fyrir innlenda sem erlenda
ferðamenn og almenning.
Ég er í stjórn Norræna félagsins í
Hafnarfirði og fyrir nokkrum árum
reifaði ég þessa hugmynd á for-
mannaráðstefnu Norrænu félag-
anna í húsakynnum þeirra við Óð-
instorg. Taldi ég að þessari
hugmynd skyldi fundin leið í borg-
arkerfinu þannig að hún þjónaði
bæði Norrænu félögunum og vekti
athygli á starfi þeirra með því að
ferð um hverfið gæti hafist við Óð-
instorg. Samhliða fræðsluskiltunum
við göturnar mætti útbúa kennslu-
efni fyrir skóla og gengið yrði með
nemendurna um göturnar og fræðst
um fortíðina.
Ég fagna því að höfuðborgarstofa
og fleiri séu komin af stað með þetta
verkefni og fagna því að verkefnið
hleður utan á sig og margir séu að
koma inn með viðbótarhugmyndir til
að fullkomna verkið.
Það þarf að opna aðgang að
Höfða
Árið 1986 var þar haldinn leið-
togafundur, sem er hluti af sögu síð-
ari ára. Á hátíðarstundum er fáum
leyft að kíkja inn undir eftirliti, enda
ekki ákveðið hvernig nota á húsið.
Einar Benediktsson kom að sögu
Höfða, Marlene Dietrich söng þar
auk þess sem Bretar, Frakkar og
draugar komu þar oft við. Leiðtoga-
fundurinn gerði húsið frægt á al-
þjóðavettvangi.
Það koma 40.000 ferðamenn ár-
lega að Höfða og mörgum hleypt út
til að taka myndir en enginn kemst
inn til að skoða. Af hverju? Það er
ekkert svar, enda skortir umræðu
um hvort hleypa eigi ferðamönnum
inn í húsið eða ekki.
Nú eru tuttugu ár liðin frá þess-
um fundi og ef tekið er meðaltal, þ.e.
að 40.000 erlendir ferðamenn hefðu
viljað borga sig inn á ári og fjöldinn
margfaldaður með 20, þá eru það
800.000 manns, auk 50.000 Íslend-
inga. Seljum aðgang á 500 krónur.
Höfði hefði getað gefið tæplega 500
milljónir í aðgangseyri. Í söfnum af
þessum toga eyða gestir þrefaldri
aðgangseyrisupphæð til minjagripa-
kaupa, auk veitinga, séu þær fyrir
hendi. Ætla má að einn og hálfur
milljarður að auki hafi tapast á þess-
um tuttugu árum sem liðin eru.
Varðandi söfn þá mætti nota land-
kynningarpeninga í að gefa ferða-
mönnum SAFNAKORT, aðgang-
skort að söfnum, fyrir utan nokkur,
sem þyrfti að borga inn á, s.s. Höfða.
Hugsunin með safnakortinu er að
ferðamenn geti sótt hvaða safn, hvar
sem er, en í dag veigra menn sér við
að heimsækja söfn vegna kostnaðar.
Safnakortið opnar ferðamönnum
þau söfn sem þeir kjósa og safn-
stjórar skrá fjölda heimsókna og til-
kynna gestafjölda yfirstjórn korts-
ins árlega, sem greiðir aðganginn til
hlutaðeigandi safna. Þannig fá söfn,
sem í dag hafa litla aðsókn, fé til
uppbyggingar. Þjóðminjasafnið fékk
um milljarð, en sum söfn myndu
gleðjast yfir smástyrkjum. Íslenskt
safnakort fyrir árið 2007–2008, það
verður enginn svikinn af því.
Nýir hornsteinar í ferðamálum
Friðrik Á.Brekkan fjallar
um nokkra punkta úr
pallborðsumræðum á Ferða-
málaráðstefnu 2006
» Við eigum að fullnýtaþað sem við eigum,
en ekki bruna áfram og
gleyma arfleifðinni.
Friðrik Brekkan
Höfundur er leiðsögumaður og ráð-
gjafi.
TENGLAR
..............................................
brekkan@mmedia.is