Morgunblaðið - 10.12.2006, Blaðsíða 10

10 SUNNUDAGUR 10. DESEMBER 2006 MORGUNBLAÐIÐ
GNÍPA OG GEIGVÆN BRÚN
Sagt er: Heimur versn-
andi fer. Og spurt er:
hvers vegna? Mengun af
mannavöldum er sögð ein
ástæðan, ógn við heims-
friðinn og stefna öllu á
heljarþröm. Okkur sé
lífsnauðsyn að draga í
land, stöðva þróunina og
snúa henni við. Kostn-
aður við slíkt yrði hár, en
ekkert á við það sem að-
gerðaleysið kostaði.
EPA
Hann á bágt Hvítabjörninn hefur þegar orðið fyrir barðinu á hlýnun norðurslóðanna.
Eftir
Freystein Jóhannsson og
Ragnhildi Sverrisdóttur
freysteinn@mbl.is, rsv@mbl.is
Þ
að bar til um líkar mund-
ir, að hagfræðingurinn
Nicholas Stern skilaði
brezkum stjórnvöldum
skýrslu um áhrif lofts-
lagsbreytinga á hag-
kerfi heimsins og Sameinuðu þjóð-
irnar efndu til loftslagsráðstefnu í
Naíróbí í Kenýa. Meginniðurstöður
Stern-skýrslunnar eru þær, að lofts-
lagsbreytingar séu líklegar til að
valda efnahagslegu hruni um heim
allan, ef stjórnvöld og almenningur
taka ekki við sér í baráttunni gegn
gróðurhúsaáhrifum og draga úr út-
blæstri og mengun. Niðurstöðurnar
í Naíróbí voru þær að vonin væri fal-
in í framhaldi Kýótósáttmálans um
aðgerðir gegn loftslagsbreytingum.
Fyrst varað við fyrir öld
Þau ummæli sem nú eru látin
falla um loftslagsbreytingar af
manna völdum og afleiðingar þeirra,
eru langt í frá að vera fyrstu varn-
aðarorðin af þeim toga. Þau féllu
fyrir réttri öld og síðan er mikið
vatn til sjávar runnið. Eftir hálfleik
tuttugustu aldarinnar lifnaði yfir
umræðunni um loftslagsbreytingar
og mengun lofthjúpsins af manna-
völdum; þótti þá einum nánast allt
framtak mannsins til að búa sér
„betri heim“ orka tvímælis meðan
annar taldi umræðuna ganga of
langt og vera hreinlega á villigötum.
En orðræðan vatt upp á sig. Sjón-
ir manna beindust sérstaklega að
hlut koltvíildis í loftslagsbreytingum
og vildu þeir sem töldu allan vara
góðan söðla um og koma vaðinu nið-
ur fyrir sig með því að draga úr
framleiðslu gróðurhúsaefna. Aðrir
sögðu hverja heimsendaspána á fæt-
ur annarri byggða á misskilningi og
til þess eins fallna að rugla fólk í
ríminu og hræða það. En þegar fjar-
aði út undan öldinni varð ofan á að
aðgerða væri þörf.
Kýótóbókunin 1997
Stern-skýrslan var varla fyrr
komin á borð brezku ríkisstjórn-
arinnar, en í Naíróbí í Kenýa hófst
tólfti fundur aðildarríkja loftslags-
samnings Sameinuðu þjóðanna.
Þetta var jafnframt annar aðild-
arríkjafundur Kýótósáttmálans,
sem er bókun við rammasamning
Sameinuðu þjóðanna, sem á að
koma í veg fyrir hættulega röskun á
loftslagskerfinu af mannavöldum.
Bókunin var samþykkt í japönsku
borginni Kýótó í árslok 1997 og
samkvæmt henni skuldbindur hópur
iðnríkja sig til þess að halda út-
streymi gróðurhúsalofttegunda á
árunum 2008–12 innan marka sem
eru 5,2% lægri en heildarlosun þess-
ara ríkja var 1990. Í Kýótóbókuninni
felast frávik vegna sérstæðra að-
stæðna ákveðinna ríkja.
Ekki hafa allar þjóðir skrifað und-
ir Kýótóbókunina; í þeim hópi eru
m.a. Bandaríkin, sem bera ábyrgð á
35% af heildarlosun koltvíoxíðs, og
öðrum hefur gengið erfiðlega að
uppfylla hana.
Samkomulagið í Naíróbí felur í
sér að menn verði tilbúnir með
framhaldið til 2017, þegar Kýótó-
bókunin rennur út. Það skiptir hins
vegar sköpum að það takizt að fá
fleiri þjóðir til liðs við baráttuna
gegn loftslagsbreytingum af manna
völdum.
Ógnun við frið og öryggi
Þótt koltvíildið sé staðreynd
greinir menn á um það hversu
Loftslagsbreytingar af manna völdum
 14
EPA

MENN SPÁ TÍÐARI OG
HARÐARI FELLIBYLJUM
Reuters

BÖLIÐ AF
MANNA VÖLDUM
Reuters

ÁHRIFIN VERÐA MEST ÞAR
SEM ER HEITT OG ÞURRT