Morgunblaðið - 08.02.2008, Blaðsíða 21

MORGUNBLAÐIÐ FÖSTUDAGUR 8. FEBRÚAR 2008 21
Ég vel aðeins það besta,“ seg-ir í yfirskrift sýningar áverkum úr glæsilegu
einkasafni hjónanna Sævars Karls
Ólasonar og Erlu Þórarinsdóttur í
Listasafni Kópavogs, Gerðarsafni.
Sýningin er skemmtileg, fjölbreytt
og gefur tilefni til margvíslegra
vangaveltna – og auðvitað fag-
urfræðilegra hughrifa. Sýningin
stendur til 17. febrúar. Á sýning-
unni getur einkum að líta málverk
en einnig skúlptúra, þrívíð vegg-
verk, ljósmyndir, teikningar og
plaköt eftir fjölda ágætra lista-
manna. Módernískir málarar á
borð við Kristján Davíðsson, Gunn-
laug Blöndal og Karl Kvaran og
raunar sjálfur Salvador Dali prýða
þar veggi ásamt þekktum lista-
mönnum af yngri kynslóð og má
segja að sýningin endurspegli
einkar vel hræringar í samtímalist,
ekki síst málverkinu, og lýsi því
góðu innsæi safnaranna.
  
Sýningin felur raunar í sérskemmtilegt sjónarhorn á
listasöguna í samræmi við áhuga-
svið og smekk þessara samhentu
og listhneigðu hjóna. Tilurð safn-
eignarinnar, eða kaup verkanna,
hafa einnig mótast af persónu-
legum kynnum við listamenn sem
jafnframt hafa verið „kúnnar“ í
verslun Sævars Karls í gegnum tíð-
ina eða sýnendur í galleríinu sem
hann rak þar um árabil. Sýningin
er í sjálfu sér merkileg heimild um
listalífið og gallerístarfsemina,
ekki síst hið einstæða safn hand-
unninna plakata eftir listamenn
sem sýnt hafa í galleríinu.
Sýningin kveikir hugleiðingar
um gildi einkasafna í menningunni.
Slík söfn endurspegla gjarnan
sterka menningarvitund og fela í
sér persónuleg og fagurfræðileg
viðbrögð við umhverfinu. Ein-
staklingur safnar, yfirleitt kerf-
isbundið, saman hlutum úr efnis-
menningunni og skapar um leið
ákveðið merkingarsamhengi.
Einkasafnið getur haft mikið sam-
félagslegt vægi. Sagt hefur verið
um söfnunarhneigðina að hún sé
nátengd vestrænni rökvæðingu og
heimsvaldastefnu; í henni felist að-
ferð til að skilgreina og flokka
heiminn og öðlast þar með þekk-
ingu á honum – og jafnframt visst
vald. Söfn geta þannig verið þekk-
ingarmiðstöðvar.
  
Einkasöfn eiga þátt í að skapaverðmæti og viðmið í sam-
félaginu því að þau hafa oft mynd-
að grunninn að hinum stærri safn-
astofnunum svo sem
háskólasöfnum eða opinberum
listasöfnum sem síðan geta haft
mikil áhrif í merkingarsköpun eða
hugmyndafræði samfélagsins. Sýn-
ing á listaverkasafni hjónanna
Sævars Karls og Erlu, en það er
enn í mótun, varpar ljósi á einka-
safn í stærra samhengi og á fullt
erindi við almenning
Einkasafnið
opinberað
» Sýningin er í sjálfusér merkileg heimild
um listalífið og gallerí-
starfsemina […].
Árvakur/Kristinn Ingvarsson
Gjafmild Sævar Karl Ólason og Erla Þórarinsdóttir hafa afhent Gerð-
arsafni veggspjaldasafnið að gjöf og er mikill fengur að því.
annajoa@simnet.is
AF LISTUM
Anna Jóa
MYRKU músíkdagatónleikar Njú-
ton-hópsins, er í prentaðri tónleika-
skrá voru staðsettir í Norræna
húsinu 12:15, fóru fram í Iðnó sama
kvöld; óneitanlega heppilegra um-
hverfi fyrir þetta stórar áhafnir.
Aðsókn var góð, og þó að hlust-
vænleiki verka væri upp úr og ofan
eins og gengur í tilraunakenndri
nútímalistmúsík, ofreyndi furðufátt
þolinmæði hins opna huga. Það
mun hins vegar þeygi einhlítt á
þeim bæ og var ekki sízt vönduðum
og einörðum flutningi að þakka.
Hingra [9’] naut sem fyrsta atriði
kvöldsins úthvíldra eyrna og
byggði mest á punktmótuðum tjá-
brigðum rofnum hvössum slag-
verkshöggum á stangli. Dots, Dots,
Dots [11’] Steingríms var í sam-
ræmi við kyrrlátt eðli áhafnar en
kom þó stílrænt víða við án þess að
glata athygli. Það endaði á sætum
meðsöngsblæstri og rann í heild
ljúflega niður. Örstuttar og of-
urgisnar „Enduróms-stúdíur“ Yo-
ungs I-IV (IV að líkindum flutt
fyrst eftir hlé; hvers vegna var
ekki gefið upp) lá mest á liggjanda
sama fjórhljóms við fljótandi linsu-
dýnamík. Súrrealískt háð á mörk-
um farsans einkenndi Cranks and
Cactus Needles [um 10’] við hæfi
sænska tónlistarhópsins sem það
var frumsamið fyrir er ber hið
óborganlega nafn „Perlur fyrir
svín“. Stykkið var jafnóborganlegt;
beitti meðal fjölbreyttra stílhrifa
endurómi af Balkandanslögum en
hékk í heild saman á fimm tóna
frumi glettilega líku upphafi Tröl-
laslags Jóns Ásgeirssonar Fer her
ei fótspar (og Æra-Tobba Íslenzka
Þursaflokksins).
Hið fjórþætta Stjörnumuldur
[25’] Karólínu Eiríksdóttur tæpti á
mörgu staðhreifu þó stórformið
væri öllu óljósara við fyrstu heyrn.
Nefna má kómískt örgosaskvaldur
I. þáttar og regndropadoppótta II.
þáttinn með „undirbúnu“ game-
lönsku píanói, þó að fínallinn verk-
aði rýr í roði. Litbrigðin voru hins
vegar legíó og kom öll flautu-
fjölskyldan nema altinn í G við
sögu. Endahnútinn batt svo bráð-
fyndið músíkleikhúsverk Danans
Steen-Andersens, In spite of … [6’]
er Kagel hefði eins getað nefnt
„Démontage“, því sjónræna hliðin
gekk út á að skilja smám saman
sundur blásturshljóðfærin er lögð
voru á bjóð sem hjarta Högna með-
an reynt var að blása á restina. Á
milli rumdu groddaleg urr eins og
úr forneskjulegri risaskepnu með
magakveisu svo maður sprakk af
innvortis hlátri. Undirtektir voru
að vonum stormandi.
Perlur fyrir svín
TÓNLIST
Iðnó
Myrkir músíkdagar – Kammertónleikar
bbbmn
Guðmundur Steinn Gunnarsson: Hingra
(frumfl.) f. bassafl. og slagverk. Stein-
grímur Rohloff: Dots, Dots, Dots (frfl. á
Ísl.) f. altfl. og gítar. Anne Gosfield:
Cranks and Cactus Needles (frfl. á Í.) f.
flautu, fiðlu, selló & píanó. Karólína Ei-
ríksdóttir: Stjörnumuldur (frfl.) f. flautur
& píanó. Samson Young: Resonance Stu-
dies I-IV (frfl. á Í.) f. fl., klar., fiðlu, selló,
píanó & slagv. Simon Steen-Andersen: In
spite of and maybe even therefore (frfl.)
f. flautu, klar., kontrafagott, horn, píanó,
selló & slagv. Tónlistarhópurinn Njúton
(Berglind María Tómasdóttir pikkóló-, C-,
alt- & bassaflauta, Ingólfur Vilhjálmsson
klarínett/bassakl., Snorri Heimisson
kontrafagott, Emil Friðfinnsson horn,
Una Sveinbjardóttir fiðla, Hrafnkell Orri
Egilsson selló, Tinna Þorsteinsdóttir pí-
anó, Pétur Jónasson gítar). Þriðjudaginn
5. febrúar kl. 20.
Ríkarður Ö. Pálsson
FRÁ því er einsöngslagið með pí-
anóundirleik ásamt (karla)kórlaginu
bar uppi nánast alla nóteraða ís-
lenzka tónsköpun fyrir 1960 er hlut-
fall greinarinnar orðið svipur hjá
sjón. Það er því huggun harmi gegn
að enn skuli einhverjir sinna henni,
þó fari með sama framhaldi að vekja
fremur athygli fyrir fágæti en hitt.
Og má eiginlega undrum sæta miðað
við almennan söngáhuga lands-
manna og einstakt framboð úrvals-
ljóða allt frá landnámsöld til í dag.
Þetta varð manni að hugðarefni
við upphaf vel sóttra tónleika í Nor-
ræna húsinu undir yfirskriftinni
Ljóðalög Jóns Hlöðvers Áskelssonar
á þriðjudag. Fyrst voru Tólf söngvar
úr ljóðabókinni Vísur um drauminn
eftir Þorgeir Sveinbjarnarson.
Sannkölluð „myndaferð“ eins og
söngkonan kynnti, því ljóðin voru af-
ar myndræn, fengust við fjölbreytt
umhverfi og buðu óhjákvæmilega
upp á litríka textamálun sem tón-
skáldið nýtti sér í þaula. Oft þó með
einföldum en hnitmiðuðum pensil-
strokum er minnt gátu á japanska
fagurskrift og fóru þessum sjarm-
erandi míníatúrum bráðvel. T.d. í
perlandi diskantþrástefjum Upp úr
hádegi eða óvæntu dansandi be-
guine-innskotunum í Bráð.
Að þeim bálki loknum slógu þrjú
lengri lög botn í tónleikana með
söngvasveignum Mýrarminni.
Lengst þeirra var Svefnmynda-
draumur eftir Jón Bjarman enda
texinn mikill að vöxtum og leiddi tal-
málssvipur hans e.t.v. til afstraktara
tónmáls en hefðbundnasta lag dags-
ins næst á eftir, Ég veit um dal úr
rímhlöðnu ljóði Sverris Pálssonar.
Hæst reis sköpunarkraftur Jóns í
síðasta lagi sveigsins, Auðir bíða
vegir þínir, og kannski ekki að undra
úr því ljóðskáldið var sjálfur meist-
ari Snorri Hjartarson.
Undirtektir voru hinar hlýjustu,
og spillti sízt fyrir traustur og
fylginn píanóleikur Daníels Þor-
steinssonar. Þó að raddbeiting Mar-
grétar Bóasdóttur bæri stundum
með sér að nyti ekki sömu sviðsrút-
ínu og forðum daga áður en fé-
lagsstörfin hrönnuðust upp var tón-
staðan furðuörugg og innlifunin
markviss í hvívetna.
Hnitmiðaðar pensilstrokur
Ríkarður Ö. Pálsson
TÓNLIST
Norræna húsið
Sönglög eftir Jón Hlöðver Áskelsson.
Margrét Bóasdóttir sópran, Daníel Þor-
steinsson píanó. Þriðjudaginn 5. febrúar
kl. 12:15.
Myrkir músíkdagar – einsöngstónleikar
bbbnn
HÁDEGISTÓNLEIKAR verða
eðlilega að sníða sér tímastakk við
hæfi 9–5 fólksins. Því var kannski
ekki nema fyrirsjáanlegt að 40
áheyrendum skyldi fækka niður í 14
eftir tónleikahlé kl. 13:17–30 í Nor-
ræna húsinu á mánudag. Enda lá
s.s. fleira þar að baki en að menn
hefðu bara greitt þögninni atkvæði
með fótum sínum – eins og freist-
andi hefði verið að útleggja til-
vitnun tónleikaskrár í skáldleg orð
Toshios Hosokawas, „Þögnin er
staðurinn þar sem hljóðin mætast“.
Að ekki sé minnzt á þónokkra sem
dottuðu ef ekki steinsváfu í sætum
sínum áður en langt var liðið.
Það var í rauninni synd og
skömm, því flutningur tveggja ára
þýzk-íslenzka dúósins var í alla
staði fagmannlega vandaður, innlif-
aður og a.m.k. 3½ stjörnu virði út
af fyrir sig. En þó kom fleira til.
Einkum hvað verkin voru allt of
keimlík – dæmigert uppbyggð á
kyrrlægu lagferli innan um púsl-
andi smágos, og dragspilið oftast
nær takmarkað við líðandi „linsu“-
dýnamískt pedalhljómferli. Hrökk
fráleitt til mótvægis grúi nútíma-
effekta á eftirlæti framherja-
tónsmiða, bassaklarínettið, sem
annars lék í höndum Ingólfs Vil-
hjálmssonar; nemanda engra lakari
klarínettmeistara en Einars Jó-
hannessonar og Harrys Spaarnays.
Upplagðir kontrastmöguleikar
gagnvart linnulaust svífandi af-
strakta flæðinu á við púlsrytma og
tœnibundna kafla reyndust af
furðuskornum skammti. Fyrir vikið
fór fullmargt fyrir lítið, og var það
því vandræðalegra sem nánast allt
prógrammið samanstóð af ýmist
heims– eða Íslandsfrumfluttum
verkum. Undanskilin var „Ein-
ræða“ Isangs Yun fyrir bassakl.
[13’; 1983], líklega hápunktur tón-
leikanna. Einnig gutlaði talsvert á
Interpolations [5’; 2008], finnsku
einleiksnikkuverki Maiju Hynninen,
og enn óskírðu marvaðatroðandi sí-
hreyfi Inga Garðars Erlendssonar
[7’; 2008].
Of langt, of líkt
TÓNLIST
Norræna húsið
Ný verk eftir Fujikura, Hosokawa, Einar
Torfa Einarsson, Imai, Yun, Inga Garðar
Erlendsson, Nevanlinna, Hynninen og Ha-
rada. Duo Plus (Ingólfur Vilhjálmsson
klarínett/bassakl. og Andrea C. Kiefer
harmonika. Mánudaginn 4. febrúar kl.
12:15.
Myrkir músíkdagar – Kammertónleikar
bbmnn
Ríkarður Ö. Pálsson
4
Opið hús, dagskrá og veitingar frá kl. 13.30 til 17.30
laugardaginn 9. febrúar í tónleikasal skólans
Söngskólinn í Reykjavík
‰ 14.00
Linda María
Nielsen
•
Dyveke-söngvar
Peter Heise
‰ 15.15
Hreiðar Ingi
Þorsteinsson
•
Eigin lög og
finnskir söngvar
‰ 16.30
Guðný Birna
Ármannsdóttir
•
Heimskringla
Tryggvi M. Baldvinsson
Tónleikar / Fjöldasöngur / Tyrkjamessa sungin / Vikivaki stiginn
Útsölu lýkur á laugardag
Klappastíg 44 - sími 562 3614
Innleggsnótur og gjafakort í fullu gildi á útsölunni
ÚTSALA