Morgunblaðið - 08.02.2008, Blaðsíða 31

MORGUNBLAÐIÐ FÖSTUDAGUR 8. FEBRÚAR 2008 31
voru fyrr-
ningar á
n stærsti
þeir voru
þeirra og
umræðu.
að greina
voru þeir
ir af hálfu
dum með
að slíkar
ða í stjórn
em fengu
phæðirnar
l leynd yf-
min ekki
klukku-
afundinn.
nd vekja
annahags-
inkahags-
skýrt
GGE voru
drifaríkar
stýrihóps-
gilega vel
rinna full-
m sem eiga
brýnt að
ýrt þegar
teknar.
ni að far-
sælla hefði verið fyrir Vilhjálm Þ.
Vilhjálmsson borgarstjóra að sækja
sér umboð til borgarráðs auk þess
sem umboð stjórnar REI hefði ver-
ið á reiki. „Það orkar verulega tví-
mælis að stjórnin hafi getað tekið
mikilvægar og afdrifaríkar ákvarð-
anir, án þess að leita samþykkis
stjórnar OR sem var þó eigandi fyr-
irtækisins,“ segir í skýrslunni en
strax í framhaldi að stjórn REI
hefði þó haft heimild til ákvarðana-
töku.
Einnig er vakin athygli á því að
umboð stjórnenda OR og valdmörk
þeirra séu óljós og því vakni áleitnar
spurningar um ýmsar ákvarðanir
þeirra. „Til að mynda var hluthafa-
samkomulagið í REI við innkomu
nýs hluthafa undirritað af starfandi
forstjóra OR fyrir hönd fyrirtækis-
ins án þess að fyrir lægi samþykki
stjórnar um umboð hans.“
Að þessu sögðu þykir stýrihópn-
um ljóst að umboð stjórnarmanna,
fulltrúa eigenda eða stjórnenda til
að taka stórar ákvarðanir er ekki
skýrt.
Margt þarf að endurskoða
Stýrihópurinn leitaðist ekki við
að finna sökudólga í úttekt sinni en
telur frekar mikilvægt að bogar-
fulltrúar og aðrir læri af því sem fór
miður í samninga- og ákvarðana-
tökuferli í málinu öllu. Segir í
skýrslunni að margt þurfi að endur-
skoða í ákvarðanatökuferli OR;
verkferlar og valdmörk séu óskýr
og ákvarðanir teknar án fullnægj-
andi umræðu eða kynningu á gögn-
um. „Sú staðreynd að aðeins einn
borgarfulltrúi sat hjá við [afgreiðslu
málsins 3. október], en aðrir borg-
arfulltrúar greiddu atkvæði með
málinu, staðfestir það traust sem
borið er til þeirra upplýsinga og
málsgagna sem lögð voru fram.“
Það er þó ekki aðeins innan OR
þar sem breytinga er þörf því stýri-
hópurinn gagnrýnir einnig að borg-
arlögmaður hafi sent svar Reykja-
víkurborgar við spurningum
umboðsmanns Alþingis, um málefni
REI og GGE, án samráðs við borg-
arfulltrúa, en til þeirra beindi um-
boðsmaður spurningunum. Þykir
það sýna að fara þarf yfir verkferla
víðar í borgarkerfinu.
Komið er inn á að skerpa þurfi á
þeim skilningi að borgarstjóri þurfi
framvegis skýrt umboð meirihluta
borgarstjórnar við meiri háttar
ákvarðanir, og að sama skapi þurfi
umboð fulltrúa borgarstjórnar í
ráðum og fyrirtækjum borgarinnar
að endurspegla vilja meirihlutans
hverju sinni.
tekt á málefnum Reykjavík Energy Invest og Orkuveitu Reykjavíkur var gerð opinber í gærdag
Morgunblaðið/ÞÖK
gli á því í skýrslunni að umboð stjórnenda OR og valdmörk þeirra séu óljós.
 Meira á mbl.is/ítarefni
afst kost-
að í lög-
að fara
enda-
til að
mila frávik
amnings
gir í álits-
am að
ins geti
nns
mboð Vil-
þáverandi
dinum.
manns Al-
igenda
ðu jafn-
ræðisreglna og stjórnsýsluréttarins
og reglunnar um málefnaleg sjón-
armið þegar sveitarfélag ráðstafar
eftirsóttum og fjárhagslegum gæð-
um til einkaaðila og um nauðsyn
auglýsinga um fyrirhugaða ráð-
stöfun slíkra gæða.
Andri telur að þau sjónarmið sem
koma fram í bréfi umboðsmanns
bendi frekar en ekki til þess, að slík-
ar ráðstafanir sem þar eru til-
greindar fái viðeigandi meðferð og
skoðun hjá sveitarstjórn, ekki síst til
að tryggja að ákvarðanataka um
þessa þætti sé sem vönduðust og að
gætt sé opinberra hagsmuna í hví-
vetna.
„Það er því álit mitt, að þáverandi
borgarstjóri, V.Þ.V., hafi ekki haft
umboð á fundi eigenda OR.“
ur
mboð
Stýrihópur borgarráðs um mál-efni REI og GGE leitaði álitstveggja hæstaréttarlög-
manna, og eru álitin afar ólík. Lára
V. Júlíusdóttir kemst þannig að
þveröfugri niðurstöðu miðað við álit
Andra Árnasonar – hér til hliðar –
hvað varðar eigendafundinn og um-
boð borgarstjóra.
Lára segir það eina grundvall-
arreglu félagaréttar að gæta að
réttu formi við boðun funda. „Það er
hlutverk fundarstjóra í upphafi allra
funda að gæta að því að fundur hafi
verið rétt boðaður. Hafi það ekki
verið gert, kunna allar ákvarðanir
fundarins að verða marklausar. Það
er niðurstaða mín að þar sem ekki
var rétt að boðun eigendafundarins
staðið hafi fundurinn verið ólögmæt-
ur,“ segir í álitsgerð Láru, en jafn-
framt að þrátt fyrir það hafi stjórn-
arfundur OR verið lögmætur. „Því
má líta svo á að ákvarðanir sem ekki
þurfi að bera undir eigendafund
haldi því gildi sínu.“
Hins vegar telur hún að þær
ákvarðanir sem teknar voru skuld-
bindi OR fyrir fjárhæðum sem eru
verulega yfir 5% af eigin fé OR, og
því reynir ekki á lögmæti stjórn-
arfundar.
Fyrirkomulagi ekki breytt
Ein spurninga stýrihópsins laut að
umboði borgarstjóra, og hvort hann
hefði mátt taka þær ákvarðanir sem
hann tók á eigenda- og stjórn-
arfundinum.
Lára segist ekki sjá að neinar
skýrar reglur séu til hjá Reykjavík-
urborg sem skerði heimildir borg-
arstjóra til ákvarðanatöku í tilvikum
sem þessum. „Fram hefur komið að
núverandi fyrirkomulag sé þannig
að stjórn Orkuveitunnar taki allar
ákvarðanir um rekstur fyrirtæk-
isins. Það sama á við um Faxaflóa-
hafnir, Sorpu og Strætó. […] Innan
borgarstjórnar hefur nokkrum sinn-
um verið rætt um að stærri ákvarð-
anir Orkuveitunnar þurfi að ræða í
borgarráði eða borgarstjórn. Fram
hefur komið að minnihlutinn hafi
rætt þetta á síðasta kjörtímabili, en
breyting var þó ekki gerð á þessu
fyrirkomulagi eftir kosningar. Það
hefur því viðgengist að ákvarðanir
OR séu ekki ræddar í borgarráði áð-
ur en þær eru teknar í OR.“
Engar skýrar reglur sem
takmarka heimildir borgarstjóra
Fundargerð stjórnar og eig-endafundar OrkuveituReykjavíkur (OR), sem hald-
inn var 3. október 2007, er hluti af
skýrslu stýrihóps borgarráðs um
REI-málið. Fulltrúar eigenda-
fundar voru Vilhjálmur Þ. Vil-
hjálmsson frá Reykjavík, Gunnar
Sigurðsson frá Akranesi og Páll S.
Brynjarsson úr Borgarbyggð.
Fulltrúar stjórnarfundar voru
Haukur F. Leósson, Björn Ingi
Hrafnsson, Gunnar Sigurðsson, Sig-
rún Elsa Smáradóttir, Svandís
Svavarsdóttir, Vilhjálmur Þ. Vil-
hjálmsson og Björn Bjarki Þor-
steinsson. Auk þeirra sátu fundinn
forstjóri OR, forstjóri REI og end-
urskoðandi OR. Fundarstjóri var
Helgi Jóhannesson og Anna Skúla-
dóttir fundarritari.
Svandís Svavarsdóttir, fulltrúi
Vinstri grænna, gerði athugasemd
við lögmæti fundarins og lagði fram
bókun um að boðun fundarins stæð-
ist ekki með tilliti til 11. greinar
sameignarsamnings OR. Því gæti
hann ekki skoðast sem lögmætur.
Fundarstjóri sagði fundinn lögmæt-
an þar sem fulltrúar allra eigenda
væru viðstaddir.
Fundurinn samþykkti að OR
keypti nýtt hlutafé í REI að fjárhæð
2,6 milljarðar á genginu 1,0. Einnig
að hlutir OR í Hitaveitu Suðurnesja
upp á 8,7 milljónir verði lagðir inn í
REI á genginu 2,7 og fái hlutafé í
REI að nafnverði 3,2 milljónir sem
undanfara samruna REI og GGE.
Einnig að OR samþykkti fyrirliggj-
andi samning við REI um aðgang að
tækniþjónustu o.fl. og forstjóra OR
verði veitt heimild til undirritunar
f.h. félagsins. Þá var lagt til að OR
samþykkti samruna REI við GGE
samkvæmt fyrirliggjandi samningi
um breytingar á eignarhaldi REI og
samruna REI við GGE þar sem
REI yrði yfirtökufélag.
Allar þessar tillögur voru sam-
þykktar með atkvæðum fimm
stjórnarmanna en fulltrúi Vinstri
grænna sat hjá. Þá voru tillögurnar
bornar upp fyrir eigendur og sam-
þykktu tveir en fulltrúi Borg-
arbyggðar sat hjá. Fulltrúar Sam-
fylkingar og VG lögðu síðan til að
fulltrúar OR í stjórn REI yrðu vald-
ir frá faglegum forsendum að höfðu
samráði við minnihlutann. Verði
pólitískir fulltrúar valdir komi ann-
ar frá minnihlutanum. Tillögunni
var frestað.
Fundargerð eigendafundarins
BÆJARRÁÐ Akraness bókaði eft-
irfarandi á fundi sínum í gær, 7.
febrúar 2008, vegna skýrslu stýri-
hóps um ,,REI-málið:
,,Bæjarráð Akraness lýsir yfir
furðu sinni á því að skýrsla stýri-
hóps um REI-málið svokallaða
skuli birt opinberlega í dag áður en
allir eignaraðilar hafa fengið hana í
hendur og fjallað um hana. Svo
virðist sem skýrsluhöfundur telji að
málefni REI sé einkamál borgar-
stjórnar Reykjavíkur, þar sem póli-
tískir fulltrúar sem þátt tóku í at-
burðarásinni geti rannsakað sjálfa
sig og komist að sameiginlegri nið-
urstöðu. Bæjarráð telur lítið mark
takandi á slíkri skýrslu og átelur
vinnubrögðin, þar sem sameigend-
um hefur verið haldið utan við málið
á öllum stigum þess.
Ef tilefni þótti til að rannsaka
þetta mál átti það að vera að frum-
kvæði stjórnar Orkuveitunnar og til
þess ráðinn óháður aðili. Slík
skýrsla hefði verið trúverðug og
getað varpað ljósi á alla málavexti.
Bæjarráð ítrekar jafnframt óskir
bæjarstjórnar við svörum við
spurningum sem lagðar hafa verið
fyrir formann stjórnar og forstjóra
Orkuveitunnar.“
Pólitískir
fulltrúar
rannsökuðu
sjálfa sig»Nýrri stjórn OR ásamt fulltrú-um eigenda verði falið að
vinna að tillögum um frekari
framtíðarstefnumótun fyrir Orku-
veitu Reykjavíkur í anda þeirra
skýrslu sem hér er lögð fram og
þær tillögur hljóta svo að koma til
meðferðar í þeim sveitarstjórnum
sem í hlut eiga.
»Stýrihópurinn telur að Orku-veitan eigi að vera áfram í
100% eigu sveitarfélaganna og
leggur ríka áherslu á að meg-
inhlutverk hennar sé að sinna al-
mannaþjónustu.
» Í vinnu stýrihópsins hefurkomið fram að Orkuveitan er
ýmist talin starfa á sviði einka-
réttar eða opinberrar stjórnsýslu.
Stýrihópurinn er sammála um þá
meginreglu að þau fyrirtæki eða
stofnanir sem reknar eru fyrir op-
inbert fé og í þágu almennings
eigi að lúta almennum reglum um
opinbera stjórnsýslu svo lýðræð-
islegt aðhald sé ekki fyrir borð
borið. Hópurinn leggur því til að í
samvinnu Orkuveitunnar og eig-
enda verði farið yfir lagaumhverfi
fyrirtækisins, samstarfssamning
um ákvarðanatöku og rekstur
Orkuveitunnar.
»Stýrihópurinn telur að starf-semi Orkuveitunnar líkt og
stjórnsýslan verði að starfa fyrir
kjörna fulltrúa, embættismenn að
lúta pólitískum vilja og lýðræð-
islegum ákvörðunum. Áhöld eru
um hvort Orkuveitan hafi þróast
of langt frá eigendum og á eigin
forsendum. Hópurinn leggur því
til að fundargerðir Orkuveitunnar
verði hér eftir sendar borgar- og
bæjarráðum til upplýsingar og
umfjöllunar eftir atvikum.
»Stýrihópurinn telur eðlilegtað REI verði áfram rekið
með það hlutverk að sinna þró-
unar- og fjárfestingarverkefnum
á erlendri grund og það verði
100% í eigu OR. REI taki þátt í
verkefnum erlendis eitt og sér
eða með öðrum samkvæmt
ákvörðun stjórnar REI og OR
hverju sinni. Hópurinn leggur
jafnframt áherslu á að lýðræð-
islegt aðhald verði tryggt við
stjórn REI.
»Stýrihópurinn leggur til aðstjórn Orkuveitunnar skoði
sérstaklega umboð stjórn-
armanna, hvert sé valdsvið
stjórnenda, embættismanna og
umboð og jafnframt hvert hlut-
verk kjörinna fulltrúa sé og með
hvaða hætti hægt sé að sinna því
og halda því til haga gagnvart
kjósendum. Aðgangur kjörinna
fulltrúa að upplýsingum verði
jafnframt bættur, bæði fulltrúa
meirihluta og minnihluta.
»Stýrihópurinn er sammálaum að í ferlinu hafi orðið
trúnaðarbrestur milli æðstu
stjórnenda REI og Orkuveit-
unnar annars vegar og ákveð-
inna borgarfulltrúa hins vegar.
Brýnt sé að endurvinna það
traust.
»Stýrihópurinn gerir það aðtillögu sinni að skýrslan verði
kynnt í helstu stjórnum og fyr-
irtækjum borgarinnar ásamt lyk-
ilstofnunum og embætt-
ismönnum. Í framhaldi af því
verði skrifstofu borgarstjórnar
falið að halda niðurstöðum og til-
lögum skýrslunnar til haga við
mögulega endurskoðun á sam-
þykktum borgarinnar.
Tillögur stýrihóps
borgarráðs
FL GROUP segir að ekkert hafi
verið athugavert við aðkomu FL
Group eða Geysir Green Energy í
samningaviðræðum við Reykjavík
Energy Invest og Orkuveitu
Reykjavíkur eins og gefið sé til
kynna í skýrslu stýrihóps Svandísar
Svavarsdóttur. FL Group sé
stærsti hluthafinn í Geysi með 43%
eignarhlut og þrír starfsmenn fé-
lagsins eigi sæti í sjö manna stjórn
Geysis.
„Markmið samrunans var að
mynda leiðandi félag á heimsvísu á
sviði jarðvarma þar sem Orkuveita
Reykjavíkur yrði stærsti hluthafinn
með um 36% eignarhlut og hlutur
FL Group um 27%. Framlag FL
Group til samrunans var eignar-
hlutur félagsins í Geysi, auk þess
sem félagið hugðist leggja inn um 6
milljarða króna í reiðufé. Framlag
Orkuveitunnar var einungis í formi
eignarhlutar í REI en þar hafði um-
ræddur þjónustusamningur gegnt
lykilhlutverki í mati á þeim verð-
mætum. Það er því ljóst að sam-
runaviðræður, gerð þjónustusamn-
ings og annarra skjala var nátengt
og fléttaðist saman í viðræðum milli
REI og Geysis,“ segir m.a. í yfirlýs-
ingu frá FL Group.
FL Group
segir ekkert
athugavert
♦♦♦