Skinfaxi - 01.10.1937, Side 6

102
SKINFAXI
væri svo, er hér um helduir lélegt tæki að ræða, oft
og einatt. Tungumálin eru of margvísleg til þes«, að
þessi skírgreining geti talizt fullnægjandi. Hún er að
mörgu leyti snjöll, en of þröng. Tungumálin eru meira
en tæki. Þau eru dýrmæti hverrar þjóðar, samgróin
henni; sýni einhver móðurmálinu áreitni, er um lielgi-
spjöll að ræða. Sagan sannar þetta og öll hin fögru
móðurmálsljóð skáldanna.
Þelta ber oss íslendingum að liafa hugfast. í sam-
bandi við málið eigum vér og menningarverðmæti, er
leggja oss þær skyldur á herðar, að leggja sem mesta
rækt við það. Verða skólarnir að hefja hér nýja og
öfluiga sókn og er hér um prófsteininn að ræða á til-
verurétt þeirra og gildi. Hinsvegar er og þess að gæta,
að í þessu eigum vér fslendingar miklu auðveldari að-
stöðu en flestar aðrar þjóðir, svo sem síðar mun verða
benl á. Hér þurfum vér fslendingar að gera upp sak-
irnar þegar i stað. Annarsvegar er skírgreining Ost-
walds, er ég gal um áðan. Inn á þeim brautum var
Magnús Stephensen og ýmsir aðrir mestmegandi em-
bættismenn á 18. og 19. öld. Stefnuskrá þessarár skoð-
unar gæti lalizt ummæli Bjarna rektors Jónssonar í
Skálholti, sem annars var mætismaður um margt:
Leggur Bjarni til við landsnefndina, að íslenzk tunga
verði lögð niður. „Eg tel það eigi aðeins gagnslaust“,
segir hann, „heldur og mjög skaðlegt, að haldið sé í
íslenzka tungu. Meðan íslendingar höfðu sama mál
sem aðrar Norðurlanda])jóðir, voru þeir alstaðar vel
virtir og i hávegum hafðir. En á vorum dögum, síð-
an er mál þeirra varð óskiljanlegt öðrum þjóðum, eru
þeir í næsta litlum metum. Það hindrar þá á marga
lund i umgengni þeirra við aðrar þjóðir; hvi skyldum
vér þá vera að halda fast við það? Vér ættum í því
tilliti að fylgja dæmi Norðmanna og Færeyinga. Vér
ættum að taka upp danska tungu, með þvi vér erum
undir danskri stjórn og eigum mest viðskipti við Dani.“