Sjómannablaðið Víkingur

Árgangur

Sjómannablaðið Víkingur - 01.12.1946, Blaðsíða 68

Sjómannablaðið Víkingur - 01.12.1946, Blaðsíða 68
Dr. Jón Dúason N or ðurhaf s v eldi Eitt sinn barði tækifærið stór högg á dyr íslenzku þjóðarinnar. íslenzkir sæfarar fundu Grænland og rétt þar á eftir sjálft meginland Vesturheims 986. Og tæki- færið var gripið. Skjótt og röggsamlega var til dyr- anna gengið þá! Það var fyrsta hafsiglingaþjóð ver- aldarsögunnar, fyrsta þjóð í heimi, er sigldi sjálfviljug og óttalaus um opin heimshöf, sem þá réð húsum á Is- landi. Grænland var numið í skyndi og með þeirri röggsemd, er lengi verður minnst. Hver landkönnunar- og landnámsferðin eftir aðra var farin til Vesturheims, og réttur þessara Vesturheimsfara var tryggður í milli- ríkjasáttmála við Noreg ca 1016—1023, er geymst hef- ur í handritum Grágásar og oft síðar var endurtekinn með svardögum, og loks gerður ævarandi með ákvæðum Gamla sáttmála 1262—64. Allar strendur Grænlands að vestan og austan voru numdar. Allar strendur Vesturheims frá Nova Scotia norður eftir, norðurstrendur Vesturheims og vestur1- strönd þeirrar heimsálfu langt suður í Alaska voru numdar af íslendingum, svo sem ritaðar heimildir og rústir þessara ísl. byggða votta enn í dag. Þeir ís- lenzku þegnar, sem námu þessi lönd, fóru með íslenzkt þjóðfélagsvald. Með námi þeirra á þessum ströndum fór fram opinberréttarlegt landnám. Allt þetta vest- ræna svæði var hluti hins ísl. þjóðfélags, var í „vár- um lögum“, svo sem það er kallað á máli Grágásar. Afkomendur fslendinga byggja enn allar þessar vest- rænu strendur. Hin verklega menning þessa fólks er enn svo að kalla öll íslenzk, en það hefur týnt tungu sinni og þar með þeirri menningu að mestu, er geymd- ist á tungunni. Það hefur blandast lítillega við kol- svarta dvergþjóð, 3—4 feta á hæð, er bjó í holum neð- anjarðar á þessum svæðum og hafði enga kunnáttu í því að hlaða eða leggja stein ofan á stein. Að líkams- gerð og gáfnafari mega þessir fjarlægu landar vorir heita norrænir menn og að litarhætti líka. Á Marklandi og Grænlandi kalla þeir sig enn karla, þ. e. íslenzka almúgamenn. — Um þenna merkasta þátt í sögu. ís- lendinga, og raunar allri veraldarsögunni, geta þeir, er vilja, lesið í bókinni Landkönnun og landnám fs- lendinga í Vesturheimi. Fólksstraumurinn frá íslandi til Grænlands og öll han vindrafstöð, sem hann lætur nú snúa vélinni. Kristinn er kvæntur Sesselíu Benediktsdóttur (systur- dóttur sr. Þorleifs frá Skinnastað), og er sú kona í hvívetna manni sínum samboðin. Þau hafa reist nýbýli, Nýhöfn, í landi Leirhafnar. Starfrækir Kristinn þar smiðju sína, og hefur hún orðið mörgum að liði, eigi aðeins innanhéraðsmönnum, heldur einnig sjómönnum víðsvegar að, sem koma þangað með bilaðar vélar eða annað í ólagi, og fá við það gert. Einar Sigfússon. sigling milli íslands og hinna vestrænu landa þess var stöðvuð með konungsboði um miðja 13. öld, er Björg- vinjareinokuninni var skellt á löndin. En frá Grænlandi var bændafólkið stöðugt að tínast vestur í heim. Það verður ekki sannað, að landbúskap hafi verið hætt með öllu í Eystribyggð fyrr en á 17. öld eða í byrjun 18. aldar. Og tréskip Grænlendinga var að hrekja um At- lantshafið og reka hér við land fram á 18. öld. Telja má víst, að þetta séu skip, er lent hafi í hafvillum milli Grænlands og Marklands. Um þetta geta menn lesið í áðurnefndri bók. Meðal allra þessara vestrænu landa hefur eyjan Grænland þá sérstöðu, að henni hefur alla tíma verið stjórnað af konungi íslands, og undir hans yfirráðum er hún enn. Auk hins eðlilega réttar, sem felzt í því, að landar vorir byggja Grænland enn, er hinn lagalegi eignaréttur íslendinga til Grænlands öldungis augljós og órengjanlegur. Og það er sóma vorum ekki samboðið, að draga það lengur að reka þessa réttar vors. Áður stundi þjóð vor undir réttleysinu í kyrkigreipum hinna dönsku kúgara. Nú er þjóð vor frjáls, og nú getur hún beitt þjóðaréttinum. Hví hika forráðamenn landsins þá við að gera það? Eftir hverju er beðið? Hví er öll þessi bið, þar sem það er af öllum viður- kennt, að fiskigrunn vor við Grænland og hafnir þar séu orðnar lífsnauðsyn fyrir íslenzkan sjávarútveg? Þurfa landsstjórnarmenn vorir að lifa fleiri taprekstr- arár á útgerðinni, fá fleiri löðrunga, til þess að vakna til réttra aðgerða? Eða hafa menn ekki enn vaknað til skilnings á því, að öll Norðurhafslöndin, Færeyjar, Is- land og Grænland eru ein hagfræðileg eining, sem af ómótstæðilegum öflum eru knúin til að starfa saman í allranánustu samvinnu, helzt sem eitt, samsett eða ósamsett þjóðfélag. Tækifærið ber nú enn á dyr íslenzku þjóðarinnar! Þörfin kallar nú um brýna nauðsyn þess, að öll Norður- hafslöndin, ísland, Grænland og Færeyjar sameinist í eitt þjóðfélag frjálsra manna og jafnra í öllum rétti. Slík sameining ein getur tryggt atvinnuvegum þessara landa lífvænlega framtíð og íbúum þeirra frelsi. Það er skylda íbúa þesara landa að ræða nú mál þetta af hreinskilni, raunsæi og viti og með góðum hug. Og það er skylda Islendinga að hafa forgöngu í því. Göngum nú jafn skjótt og röggsamlega til dyranna og feður vorir gerðu forðum, er tækifærið knúði á hurðir þeirra. Með undursamlegu seiðandi afli draga fiskigrunnin við Suður- og Vesturland að sér ógrynni fiskjar frá víðáttumiklum hafsvæðum til að hrygna. Þá er vetrar- vertíð við Suður- og Vesturland. Það er Færey- ingum lífsnauðsyn, að fá jafna aðstöðu við íslendinga til þátttöku í þessari veiði. Það er íslendingum lífs- nauðsyn, að Færeyjar, sem eru einar 40 danskar mílur suðaustur af Eystra-Horni, komist ekki undir erlent vald eða verði sem „sjálfstæðar" notað sem ræningja- 356 V í K I N □ U R
Blaðsíða 1
Blaðsíða 2
Blaðsíða 3
Blaðsíða 4
Blaðsíða 5
Blaðsíða 6
Blaðsíða 7
Blaðsíða 8
Blaðsíða 9
Blaðsíða 10
Blaðsíða 11
Blaðsíða 12
Blaðsíða 13
Blaðsíða 14
Blaðsíða 15
Blaðsíða 16
Blaðsíða 17
Blaðsíða 18
Blaðsíða 19
Blaðsíða 20
Blaðsíða 21
Blaðsíða 22
Blaðsíða 23
Blaðsíða 24
Blaðsíða 25
Blaðsíða 26
Blaðsíða 27
Blaðsíða 28
Blaðsíða 29
Blaðsíða 30
Blaðsíða 31
Blaðsíða 32
Blaðsíða 33
Blaðsíða 34
Blaðsíða 35
Blaðsíða 36
Blaðsíða 37
Blaðsíða 38
Blaðsíða 39
Blaðsíða 40
Blaðsíða 41
Blaðsíða 42
Blaðsíða 43
Blaðsíða 44
Blaðsíða 45
Blaðsíða 46
Blaðsíða 47
Blaðsíða 48
Blaðsíða 49
Blaðsíða 50
Blaðsíða 51
Blaðsíða 52
Blaðsíða 53
Blaðsíða 54
Blaðsíða 55
Blaðsíða 56
Blaðsíða 57
Blaðsíða 58
Blaðsíða 59
Blaðsíða 60
Blaðsíða 61
Blaðsíða 62
Blaðsíða 63
Blaðsíða 64
Blaðsíða 65
Blaðsíða 66
Blaðsíða 67
Blaðsíða 68
Blaðsíða 69
Blaðsíða 70
Blaðsíða 71
Blaðsíða 72
Blaðsíða 73
Blaðsíða 74
Blaðsíða 75
Blaðsíða 76
Blaðsíða 77
Blaðsíða 78
Blaðsíða 79
Blaðsíða 80
Blaðsíða 81
Blaðsíða 82
Blaðsíða 83
Blaðsíða 84
Blaðsíða 85
Blaðsíða 86
Blaðsíða 87
Blaðsíða 88

x

Sjómannablaðið Víkingur

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Sjómannablaðið Víkingur
https://timarit.is/publication/335

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.