Sjómannablaðið Víkingur - 01.04.1972, Side 2

Sýndu þeir með því einlæga við-
leitni, ef það kynni að flýta gangi
málanna, en þar urðu þeir fyrir al-
gerum vonbrigðum, því Bretar, ef
nokkuð var forhertuzt enn meir í
sínum málflutningi. Sennilega skoð-
að þetta sem veikleikamerki.
Málþóf samninganefndanna stóð
allt fram í stríðsbyrjun og var upp-
tekið að nýju að þeim loknum.
Gekk svo fram til ársins 1948, að
Norðmönnum leiddist þófið og létu
þeir af hinni vægilegu framkvæmd
úrskurðarins frá 1948.
Árekstrar urðu nú æ tíðari, við
að Norðmenn tóku allmarga brezka
togara og voru þeir dæmdir.
Kom þá brátt að því, að Bretar
leggðu málið fyrir Haagdómstólinn.
Vörðu færustu menn Norðmanna
málstað þjóðar sinnar og staðfesti
dómurinn í einu og öllu Konungs-
úrskurð Norðmanna frá 1935, á
þeim forsendum að hann bryti
hvergi í bág við alþjóðalög.
Eftirtektavert er, að Haagdóm-
stóllinn tók fyllilega til greina sögu-
legar staðreyndir, sem leiddar voru
í ljós í þessu máli, sem sýndu, að
brezkir fiskimenn höfðu, sakir
kvartana frá konungi Danmerkur og
Noregs á öndverðri 17. öld bundizt
þess, að stunda aðeins fiskveiðar
meðfram ströndum Noregs um
þriggja alda skeið, eða frá 1616
til 1906.
Árið 1906 gerðust brezk skip
ágeng við Noregsstrendur og frá
árinu 1808 urðu æ meiri brögð að
komu slíkra skipa. Voru þetta botn-
vörpungar útbúnir endurbættum og
öflugum tækjum.
Olli þetta Norðmönnum áhyggj-
um og neyddist norska stjórnin til
þess að setja reglur í því skyni, að
afmarka svæði, þar sem útlending-
um voru bannaðar fiskveiðar.
Fyrsti áreksturinn varð 1911. Þá
var brezkur togari tekinn og dæmd-
ur fyrir brot á þessum reglum.
Hófust nú samningaumleitanir
milli ríkisstjórnanna, en þær lágu
niðri í styrjöldinni 1914—1918.
Alvarlegir árekstrar hófust á ný
1922 og má segja að klögumálin
gengju á víxl milli ríkisstjórnanna,
allt þar til Norðmenn tóku af skarið
með Konungsúrskurðinum 1935. Og
fyrst 18. desember 1951 féll dóm-
urinn.
Hvað myndu íslendingar þurfa að
bíða lengi og halda að sér hönd-
um ef þeir að þarflausu og með
allt aðrar forsendur en Norðmenn,
létu teyma sig inn á þann vettvang.
Ég minnizt greinar, sem Júlíus
Havsteen þá sýslumaður á Húsavík,
einn harðskeyttastur íslendinga í
landhelgismálunum á sínum tíma,
skrifaði í Víkinginn árið 1950.
Greinin ber fyrirsögnina:Hnefana á
borðið.
Mér finnst grein þessa mæta
manns svo sígild, að ég fæ ekki
stillt mig um, að birta þann hluta
hennar, sem snertir okkur hvað
mest í dag.
......Landhelgismál íslendinga.
Höfum við íslendingar sýnt sama
áhuga og festu í okkar landhelgis-
máli og Norðmenn?
Þessu er fljótsvarað með orðun-
um: „Því fer fjarri“. Úr því við
létum árið 1918 hjá líða án þess
að taka landhelgismálið að fullu
og öllu í okkar hendur og lýsa samn-
inginn við Breta 24. júní 1901 með
öllu ógildan og íslendingum óvið-
komandi, mátti búast við því, að
þetta hefði verið gert 1944 með
lýðveldistökunni, en í öllum glaum-
um og gleðinni fórst þetta alveg
fyrir og þjóðin virtist láta sér þetta
vel líka, sem og síðustu Alþingis-
kosningar bera vitni um, því ekki
var, að heita má, á landhelgismálið
minnst og á þeim sárafáu fram-
boðsfundum, sem það var gert, var
þetta stórkostlega velferðar- og
framtíðarmál íslenzku þjóðarinnar
bókstaflega kæft í moldviðri dægur-
þrassins og flokkarígsins.
Það hefur ekki staðið á samþykkt-
um og áskorunum til ríkisstjórnar
og Alþingis, bæði frá Landssam-
bandi ísl. útvegsmanna og Lands-
sambandi farmanna og fiskimanna,
en hver er árangurinn og hversu
vel hafa samböndin fylgt eftir þess-
um áskorunum? Það er ekki nóg að
samþykkja góðar tillögur, það þarf
að koma þeim í framkvæmd, og
því fyrr, því betur, ef um velferðar-
mál heillrar þjóðar er að ræða, eins
og landhelgismálið sannarlega er,
Júl. Havsteen.
annars verða þessar samþykktir
aðeins ,,orð, orð, innantóm“, sem
„fylla storð fölskum róm“. Jafn-
vel á Alþingi sjálfu kom fram um
veturnætur stórmerk tillaga til
þingsályktunar um landhelgismálið,
borið fram af þremur yngstu Al-
þingismönnunum.
Hvenær má búast við, að hún
verði framkvæmd?
Hvað liefur gerst I landhelgis-
málinu?
Lög 1948 um vemdun fiskimiða
landgrunnsins út á við þýðingarlaus.
Árið 1948 voru sett lög, þar sem
sjávarútvegsmálaráðherra er heim-
ilað, að gefa út reglur varðandi
verndun fiskimiða landgrunnsins.
Á þessum lögum varð ég hissa, því
ég fæ ekki skilið, að þau hafi út
á við nókkra þýðingu fyrir land-
helgismálið eða verndun fiskstofns-
ins. Lít ég svo á, að útlendu þjóð-
imar, sem veiða hér við land, telji
sér með öllu óviðkomandi reglur er
ráðherra setur, sem máske í dag er
sjálfstæðismaðurinn Pétur, en á
morgun framsóknarmaðurinn Páll.
Forsetaúrskurður . um . landgrunn
Islands nauðsynlegur.
Það er skoðun mín, að í stað
þessara laga hefði forseti íslands,
iíkt og forsetar U.S.A., Mexico,
Argentinu, Chile, átt að gefa út í
umboði Alþingis og f. h. íslenzku
þjóðarinnar, forsetayfirlýsingu um
landgrunn Islands, og fyrst það ekki
var gert 1948, á forsetinn að gera
það nú á hinu heilaga ári 1950.
VlKINGTT w
114