Sjómannablaðið Víkingur - 01.04.1972, Blaðsíða 17

Þetta er mastur radíóvitans í Dýrhólaey. Það er 45 m hátt
og þótti mikið mannvirki á sinum tíma.
sáralítill þarna uppi á Dyrhólaey, móberg’ið var
víðast sem sagt uppúr, og gekk fremur illa að
sprengja það.
Mastrið var svo skrúfað saman með boltum,
sem. voru til búnir í Reykjavík, ásamt efninu í
það, passaði það allt saman, þá er skrúfað var
saman, og þurfti engu að breyta þar um. Stög
voru á hverju horni mastursins, fjögur að tölu,
hvert upp af öðru, hið neðsta í 15 metra hæð, og
svo 10 metrar á milli, mastrið var 45 metra hátt,
voru stögin fest í stöpla, steinsteypta, sem komu
í ferhyrning út frá mastrinu, mynduðu þau 45
gráðu hoxrn við það.
Handsnúið spil, var notað við að reisa mastrið,
var það fest með vírum, og ýmsu drasli þar sem
það var staðsett, hjálparmastur var reist á endann
á aðal mastrinu, myndaði það 90 gráðu horn við
VlKINGUR
það. Var það svo í-eist með vír sem lá í spilið, og
því snúið af handafli, stóð það heima, að þá er
hjálparmastrið var komið niður að spili var aðal-
mastrið komið upp.
Þetta var við þær aðstæður sem fyrir hendi
voru allmikið vei’kfræðilegt afrek, sem stóðst
fullkomlega án þess að neitt bæi’i útaf. Síðan var
mastrið stagað á allar hliðar, voru einangranar í
stögunum, með vissu millibili, úr postulíni, auk
þess hvíldi mastrið á postulíns blokkum, svo að
það var fullkomlega einangrað þá er það var komið
upp. Minna mastur var svo í’eist við vitabygging-
una, var það eintrjáningur eitthvað um 15 metra
hátt, var það ekkei't stagað, en fest við vitann
með járnbaulum. Milli mastrana kom svo loft-
netið, var það um 50 metra langt, þrísett.
Þá er þessu var lokið, var tekið til við að grafa
fyrir símastaurunum og ganga frá þeim, voru
þeir til þess settir að bera móttökuloftnet sem á
milli þeirra var fest, þá er búið var að í’eisa þá,
var það úr koparvír, á einangrurum.
Þá var grafið fyrir jarðtengineti allt í kringum
vitabygginguna, jarðvegur þótti ekki nógu trygg-
ur sem leiðari, var þarna grafinn niður sver
koparvír til öryggis.
yöll þessi vinna, tók langan tíma og nýttist hún
vel, því þai’na var unnið af kappi og foi’sjá. Krist-
ján Snoi’i'ason var ágætisverkstjói’i, síkátur og
hafði gott lag á mannskapnum, og ljúfmennska
Gunnlaugs Briem var sérstæð. Verki okkar verka-
manna lauk svo á sínum tíma, og hið faglega
stai’f við að koma fyrir tækjum radíóvitans, innan
húss tók við, önnuðust það verkfræðingurinn
og Kristján símavei’kstjóri, en við héldum heim.
Tímakaup okkar verkamanna var þetta sumar
85 aurar á klukkustund, og myndi mörgum þykja
smár peningur nú, auk þess var engin eftirvinna
reiknuð, unnið í 10 klukkustundir fyrir 8,50 á dag.
Radíóvitinn á Dyrhólaey tók svo til starfa haust-
ið 1928, og var hann við líði fram á síðari ár
styrjaldarinnar. Var hann í umsjá Þorsteins
Guðbrandssonar vitavarðar, annars var radíóvit-
inn alveg sjálfvirkur, það var klukka sem stjói'n-
aði honum, og sendi hann út merki í 10 mínútur
í byrjun hverrar klukkustundar.
Það verður að telja, að með tilkomu radíóvitans
á Dyrhólaey, hafi verið stigið skref inn í nýjan
heim. Nú gátu skip notað radíómiðun á Dyrhólaey,
þótt þoka og dimmviðri byrgðu sýn. Og tækni-
þi’óunin hélt áfi’am, á styrjaldarái’unum hinum
síðari, var reist Loranstöð á Reynisfjalli, af hern-
um og er sú stöð, enn rekin þar af Landssíma
Islands, og mun svo verða fi'amvegis, bæði í
þágu flugsamgangna og siglinga að og frá landinu.
Radíóvitanum á Dyrhólaey, var aðeins ætlað að
ve'ta þjónustu sæfarendum í upphafi, en svo kom
flugið, og kallaði á aukna og fullkomnari þjón-
ustu og öryggi, sem nú er veitt.
129