Sjómannablaðið Víkingur - 01.04.1972, Side 30

Um fiskvinnsluskóla
eftir Sigurð Haraldsson, skólastjóra
FISKVINNSLUSKÓLI hefur
hafið göngu sína nú í haust í
fyrsta skipti hér á landi, og ætla
ég að ræða hér nokkur atriði í
sambandi við þau tímamót.
Þó svo að fiskiðnaður sé eins
mikilvægur og kunnugt er fyrir
lífsafkomu okkar sem byggjum
þetta land, og þrátt fyrir það,
að við teljum okkur vera mennta-
þjóð, vill svo einkennilega til, að
fræðsla fyrir þá sem starfa við
þennan mikilvæga atvinnuveg,
hefur að mestu leyti verið van-
rækt.
Að vísu geta fiskimenn aflað
sér nauðsynlegrar fræðslu við
sjómannaskólann. Þaðan eru ár-
lega útskrifaðir margir stýri-
menn, vélstjórar, loftskeytamenn
og matsveinar, sem eflaust hafa
fengið góða fræðslu á sínu sviði.
Aftur á móti hafa þeir lítið
sem ekkert fræðst um meðferð
og varðveizlu aflans, né um bún-
að og þrif fiskiskipanna. Fræðsla
um þessi atriði er ekki að finna í
stundarskrám nemenda, sem í
stýrimannaskólanum eru. Það
eina sem lært er á þessu sviði,
lærist ekki fyrr en við störf á
sjónum og eru þá lærimeistarar
eldri og reyndari sjómenn. Það
sama tíðkast í landi við vinnslu
aflans. Enginn skóli hefur verið
til að kenna vinnubrögðin við
fiskvinnslu, né hvernig reka eigi
þennan matvælaiðnað, sem stand-
ast verður harða samkeppni á er-
lendum mörkuðum hvað gæðum
viðkemur.
Vissulega hafa störf við at-
vinnuvegina oft reynst góður
skóli, sérstaklega áður fyrr, þeg-
ar nýliðar lærðu til starfa undir
leiðsögn vandvirkra eldri manna,
sem um langt árabil höfðu unnið
við sömu störf. Þá tíðkuðust ekki
örar breytingar á vinnubrögðum
né á tækjabúnaði og kröfur um
gæði breyttust lítið. Þá var vand-
virkni í hávegum höfð og slæleg
vinnubrögð þekktust varla. Nú
síðustu árin, hefur aftur á móti,
mikið breytzt, bæði hvað fiskveið-
um og fiskvinnslu viðkemur, og
mun strangari kröfur eru gerð-
ar til gæða fiskafurðanna.
Mannaskipti eru nú tíðari við
þessar atvinnugreinar en áður
var og oft erfitt að fá gott fólk
til starfa við þær. Erfiðara er
því að læra í þessum skóla at-
vinnulífsins en áður var og náms-
árangur fer eftir því.
Sífellt er verið að gera meiri
gæðakröfur til fiskafurðanna, t.d.
nú víðast á sviði hreinlætis- og
hollustuhátta. Við verðum því að
íhuga hvort við getum staðizt
þær kröfur, sem gerðar eru af
kaupendum fiskafurðanna, því ef
við gerum það ekki, verðum við
ekki lengur samkeppnisfærir og
framtíð sjávarútvegsins þar með
vafasöm orðin. Ég tel að við mun-
um dragast aftur úr í samkeppn-
inni ef ekkert verður gert til að
koma meiri fræðslu og meiri
þjálfun inn í þennan atvinnuveg
en gert hefur verið. Með því eina
móti getum við vonað að Islend-
ingar verði áfram meiriháttar
fiskframleiðsluþjóð og jafnframt
ætlast til, að fiskiðnaðurinn
verði hagkvæmar rekinn og fisk-
afurðirnar verði jafnvel verð-
mætari en verið hefur.
Allt starfsfólk við fiskiðnað
verður að fá nauðsynlega fræðslu
um undirstöðuatriði í meðferð á
fiski og í þrifum og öðrum hrein-
lætisaðgerðum.
Verkstjórar og aðrir þeir sem
bera ábyrgð á fiskframleiðslu,
hreinlæti og eftirliti, verða að
hafa notið fræðslu í fiskvinnslu
og hreinlætisfræðum, auk al-
menna undirstöðumenntun, sem
eykur víðsýni og hæfni til hvers
konar starfa. Sama gildir fyrir
eftirlitsmenn sölusamtakanna,
matsmenn opinberra matsstofn-
anna og stjómendur fyrirtækj-
anna. Aukin fræðsla og þjálfun
er nauðsynleg öllum, sem bera
ábyrgð á fiskframleiðslunni, ef
við eigum að standast þær
kröfur, sem gerðar verða til heil-
brigðislegra og efnislegra gæða í
markaðslöndunum.
Þá skulum við aðeins íhuga
hver hin takmarkaða fræðslu-
starfsemi hefur verið hér á landi
um þessi mál á undanförnum ár-
um.
Eins og ég sagði áðan er lítil
fræðsla veitt um meðferð afla í
Sjómannaskólunum, þrátt fyrir
áhuga og skilning forstöðumanna
þeirra. Mér vitandi er það eina
sem gert hefur verið til að koma
á fræðslu um þessi mál inn í sjó-
mannaskólana, að á vegum Rann-
sóknarstofnunar fiskiðnaðarins
hafa fræðsluerindi verið haldin
fyrir nemendur í fiskideild Sjó-
mannaskólans í Reykjavík tvo
undanfama vetur. Erindi þessi
hafa verið um meðferð aflans í
landi. Þá hafa fiskiðnaðarnám-
skeið sjávarútvegsráðuneytisins
verið haldin í mörg ár. Þetta eru
um mánaðarnámskeið, en þau
hafa sótt þeir sem viljað hafa fá
réttindi fiskmatsmanns við fisk-
vinnslustöðvamar.
Rannsóknarstofnun fiskiðnað-
arins hefur einnig starfrækt ýmis
fiskiðnaðarnámskeið um nokkurt
skeið. Upphaflega var gert ráð
VÍKINGUR
142