Sjómannablaðið Víkingur - 01.04.1972, Qupperneq 16

Strandsiglingar við Island þóttu hér fyrr meir
mjög hættulegar, áður en vitar komu til sögunnar,
sérstaklega voru vetrarsiglingar hættulegar, þá er
myrkur og dimmviðri ríktu við strendur landsins.
Fyrsti ljósvitinn á íslandi var byggður á Reykja-
nesi, var þar með brotið blað í sögu siglingamála
hérlendis, og hafin sókn á sviði vitamála og vita-
bygginga.
Það var ekki að ófyrirsynju, að Reykjanes varð
fyrir valinu með fyrsta vitann, þar var landtaka
stórhættuleg og skip lentu í hafsnauð eða strönd-
uðu, og fyrir Reykjanes urðu öll skip að sigla sem
til Reykjavíkur komu, eða fóru þaðan, þá var
og alltaf mikill straumur fiskiskipa vestur fyrir
land, erlendra, á hin fengsælu mið við strendurn-
ar vestra. En það var ekki fyrr en upp úr síðustu
aldamótum, sem verulegur skriður kom á vita-
byggingar, og raunar síðar hafa þessi mál þróazt
í það sem nú er orðið, er nú svo komið, að strend-
urnar umhverfis landið eru lýstar af fjölmörgum
vitum, sem senda ljósleiftur sín út yfir hafið, og
vísa sæfarendum til vegar á myrkum vetrarnóttum.
En ljósvitinn var ekki alltaf öruggur, í þokum
og niðarbyljum sáust ljósleiftrin ekki, og þá fór
oft illa, eins og sagan greinir frá, skip strönduðu,
og sjómenn týndu lífi, eða lentu í hrakningum og
þrengingum, eins og mörg dæmi eru til um. En
uppfinning ítalska hugvitsmannsins Marconi, réði
bót á þessum vanda með tilkomu radíótækninnar
í þjónustu siglingamála, og íslendingar, voru furðu
fljótir að notfæra sér þessa tækni, sem stöðugt
hefir verið að þróast, í ýmsum myndum hvað
viðkemur siglingamálum, og síðast í þjónustu
veiðitækni með ratsjám og fiskleitartækjum.
Árið 1928, var reistur radíóviti á Dyrhólaey,
árið áður var nýr ljósviti byggður þar, hefi ég
skrifað um þá vitabyggingu áður í „Víking“.
1 hinum nýja vita, var ætlað rúm fyrir hinn
væntanlega radíóvita, hinum fyrsta hérlendis.
Verkfræðingur, við uppsetningu radíóvitans var
Gunnlaugur Briem, þá nýbúinn að ljúka verkfræði-
námi erlendis, en verkstjóri við verkið var Krist-
ján Snorrason símaverkstjóri úr Reykjavík, voru
þeir tveir hinir einu sem að verkinu unnu utan-
héraðs, en ráðnir verkamenn úr Mýrdal, sem til
algengra starfa þurfti, og var ég einn af þeim.
Efni til radíóvitans, kom um vorið með gamla
Hermóði austur að Dyrhólaey, og var því skipað
upp í Dyrhólahöfn.
Fyrsta verk okkar verkamanna, var að hala
það upp á eyna á handsnúnum spilkrana, sem var
á bjargbrúninni á vestanverðri eynni, var það
mikið verk, og lýjandi að snúa spilinu og draga
allt efnið neðan úr sandi upp á brún. Þetta var
margs konar efni, ótal margir kassar með öllu
því er tilheyrði hinum væntanlega radíóvita, kom
það frá Þýzkalandi, því þetta var þýzk uppfinning
sem nú skyldi tekin í þágu íslenzkra siglingamála.
Radíóvitinn
á
Dyrhólaey
eftir
Gunnar Magnússon
frá Reynisdal
Á þessum stað dreymir Mýrdælinga að glæsileg höfn eigi
eftir að rísa, áður en langt um líður.
Svo voru það möstrin, aðalmastrið var samsett
úr fjórum þörtum, sex tommur á kant, og kloss-
ar á milli á tveim hliðum, sem stóðu um eitt og
hálft fet út, svo að hægt skyldi að ganga upp
mastrið þá er það væri komið upp.
Þá voru í þessu efni um tuttugu símastaurar
sem tilheyrðu, spil til þess að reisa mastrið, og
benzínmótor og rafall til orkuvinnslu fyrir vitann
auk margs annars, sem til verksins þurfti. Þetta
efni hífðum við allt upp, á furðu stuttum tíma,
það var snúið og snúið og þetta mjakaðist.
Þá er efnið var allt komið upp, var hafizt handa
með að reisa mastrið, var því valinn staður um
hundrað metrum norðan við ljósvitann. Þar var
grafin stór gryfja fyrir stöpul, sem var stein-
steyptur, þurfti að sprengja fyrir honum, sem og
öðru sem þurfti að grafa niður, því jarðvegur var
VlKINGUE
128