Sjómannablaðið Víkingur - 01.04.1972, Qupperneq 40

Skyggni
strandfógetinn
eftir A. Nielsen, Strande
1 litlu dalverpi lengst úti við sjó-
inn stendur gamli strandfógeta-
bærinn, en tilheyrandi landar-
eign endar að mestu á háum
bökkum meðfram sjónum. Gömlu
húsin þarna eru nú lotin og lösk-
uð orðin af langvarandi gnauði
vestan vinda. Horfnar kynslóðir
byggðu þau úr sjóreknum viði.
Stofuhurðirnar eru úr skipum,
þær eru með látúns-handföngum,
sem eru fægð og skína eins og
væru þau úr skíru gulli. Hurðir
þessar voru einusinni í skipum
sem sigldu um Norðursjó.
Strandbúar keyptu þær á upp-
boðum eftir skipströnd þama
vesturfrá, eða tíndu þær upp á
rekafjörum. Ennþá eftir nálega
eitt hundrað ár, hanga hurðir
þessar á sömu járnum í strand-
fógeta-bænum. Sama gildir um
gólfin, þau eru gerð úr sverum
eikarplönkum einnig úr strönd-
uðum skipum sem voru höggvin
upp. Þessi gólf eru nálega óupp-
slítanleg. Kynslóð eftir kynslóð
hefir gengið og dansað á þessum
gólfum, og þó eru þau ennþá eins
ný og falleg og þegar þau voru
lögð.
Yfir dyrunum í útihúsinu voru
nafnfjalir festar upp, sem gáfu
til kynna að ,,Etna“, „Karoline“,
„Pröven", og „Stradivarius",
höfðu borið beinin þarna við
ströndina á umliðnum árum. Yfir
hlöðudyrunum voru tveir svanir
útskornir í tré, negldir upp hlið
við hlið. Þeir höfðu líka verið til
skrauts á skipi sem þama hafði
strandað. í húsagarði strand-
varðarins var Galions-mynd, -
kona í líkamsstærð. Hún var
skorin í tré. Svart bylgjandi hár-
ið lá niður eftir bakinu. Sem
vemdarengill hafði hún setið
framan á skrautlegu barkskipi
sem siglt hafði um heimsins höf
- undir suðrænni sól og til sval-
andi norskra stranda. En að lok-
um strandað hér á grynningum
við Jótlandsstrendur. „A kjövt
hin ve aksjon“, sagði gamli
strandfógetinn. Og nú stóð konan
í húsagarði hans og sneri and-
litinu í vesturátt. Með þunglynd-
islegu augnaráði starði hún út á
Norðursjó, þaðan hafði hún síð-
ast komið. Gamli bærinn bar
minjar sjávarins, og vitnaði um
að fólkið á ströndinni hafði átt
þar heima kynslóð eftir kvnslóð.
í desember skammdeginu lá
hafþokan rök og köld yfir þessu
gamla sjávarbýli, en því fylgdi
landræma meðfram sjónum, sem
hafði gengið að erfðum frá föður
til sonar í marga ættliði. Þegar
faðirinn var orðinn of gamall,
var sonurinn skipaður strand-
fógeti í hans stað.
Nú var sonur strandfógetans
kvæntur og búinn að taka við
býlinu og embættinu. Gamli
strandfógetinn Peer Olesen, átti
þarna einnig heima. Hann var
langt frá því að vera útslitinn,
eins og sagt er, hann gat vel litið
eftir rekanum, og það var upp-
áhalds sýslan hans.
Á hverjum morgni, áður en
bjart var orðið, tók hann krók-
staf sinn og hélt niður í fjöru.
Yrði sjórekinn planki á vegi hans
í fjöruborðinu, krækti hann
stafnum í hann og dró hann
undan sjó. Smá rekaspýtum safn-
aði hann saman í hrúgur, bar
steina á hverja einstaka til merk-
is um að strandfógetinn hafði
verið þarna að verki. Einn af
fyrstu dögum jólamánaðarins
kom gamli Peer Olesen heim úr
morgunferð sinni og virtist hafa
ærið að starfa. Hann leitaði í öll-
um krókum og loftum og dró
saman alla klossa og skó sem
hann fann. lét í hvern einstakan
hreinan hálmvisk og raðaði þeim
eins og við átti úti í hlöðu.
Unga konan horfði á þetta
alveg undrandi og spurði mann-
inn sinn, son gamla mannsins,
hvað til stæði. „Gamli maðurinn
stendur í þeirri meiningu að
hann sé skyggn, og heldur því
fram, að hann sjái strönduð skip
á grynningum löngu áður en þau
koma. Nú í morgun heldur hann
því fram að hann hafi séð strand-
að skip, og það er fyrir sjómenn-
ina, að hann hefir tínt saman alla
þessa skó, svo að þeir séu til taks
ef á þarf að halda“.
„Já, -ef til vill koma hingað
gestir nú um jólin, sem þurfa að-
hlynningar við, - veslings fólkið,
sagði gamli strandfógetinn mjög
ákveðinn.
Uti á yzta odda Jótlands, þar
sem hið frjósama land endar á
nálega 100 feta lóðréttum bökk-
um við sjó fram. þar bjó Niels
Peesen. Jarðeignin hafði fyrr á
tímum verið margar tunnur
lands, en nú var sjórinn búinn að
brjóta það svo, að íbúðarhúsið
stóð yzt á síðasta blettinum sem
eftir var. Frá vesturgaflinum og
út á bakkabrúnina voru aðeins
28 álnir eftir. Tvisvar hafði Ni-
els Peesen orðið að nema af hús-
inu eitt stafgólf í hvert sinn. til
þess að fjarlægjast þennan gráð-
uga nábúa sinn, en það dugði ekki
til, því siórinn orsakaði sífellt
hrun í bakkanum svo að nú var
Niels Peesen alveg á bakkabrún-
inni. Landareign strandfógetans
náði úteftir framhjá húsi Niels
Peesen.
Nóttina milli 21. og 22. des-
ember lá dimm regnþoka yfir
Norðursjónum. Það var svo
dimmt þangað út að líta sem í
myrkvastofu. Um '5-leytið um
morguninn vaknaði Niels Peesen
af værum blundi við feiknlegan
eimpípu-blástur utan frá sjónum.
Blásturinn var svo kröftugur að
siávarbakkarnir virtust skiálfa.
Niels Peesen þaut upp og flýtti
sér fram á bakkabrúnina. Þaðan
grillti hann óljóst í gegnum þok-
una tvö rauð skipsljós sem rugg-
uðu á grynningunum.
Hann var þegar viss um. að
þarna var skip strandað - þessi
VÍKINGUR
152