Andvari

Volume

Andvari - 01.06.1963, Page 58

Andvari - 01.06.1963, Page 58
56 ÆVAR R. KVARAN ANDVARI reynslu. Og það var einmitt ásamt Komi- sarjevskí, sem hann árið 1888 stofnaði Lista- og bókmenntafélagið, sem fyrr var nefnt. En tilgangur þess félags var að safna saman listamönnum úr öllum list- greinum til þess að tryggja gæði þeirra sýninga, sem hann stóð fyrir. Hann vakti fyrst á sér athygli fyrir uppsetningu leik- ritsins Avextir fræSslunnar eftir Tolstoy og fyrir leikrit, er hann samdi eftir sögu Dostojevskís, Sela Stephanchikov, en næstu leiksýningar hans færðu honum frægðina. A þessu tímabili var Stanislavskí undir miklum áhrifum frá Meiningen-leik- flokknum, sem var frægur fyrir sögulega nákvæmni í útfærslu tjalda og búninga. Þar lærði hann einnig að vinna af mik- illi nákvæmni að smáatriðum, og þá ekki sízt í hópatriðum; svo og að gæta þess, að atburðarás leiksins rynni snurðulaust. Aftur á móti hafnaði hann algjörlega allri tilgerð í flutningi ræðunnar og leitaði jafnan í þess stað einfaldleika og sann- leika í túlkun. Með stofnun Listaleikhússins í Moskvu 1898, sem þeir stóðu fyrir hann og Nemi- rovich-Danchenko, urðu tímamót í leik- listarsögu Rússlands og reyndar alls heimsins. Fyrstu verkefni Listaleikhússins voru Feodor Ivanovich keisari eftir Tolstoy (1898), Snjómærin eftir Ostrovsky (1900), Öfl myrkursins eftir Tolstoy (1902) og Júlíus Sesar eftir Shakespeare (1903). í þessum uppsetningum framkvæmdi Stan- islavskí hugmyndir þær, sem hann hafði útlistað í Bókmennta- og listafélaginu. Var þar allri tilgerð varpað miskunnar- laust fyrir borð; bæði svið og leikarar skyldu leitast við að gefa mynd af ýtr- asta raunsæi. Þannig varð Moskvuleik- húsið heimkynni naturalismans í leik- list. Meðal frægustu sýninga Stanislavskís telja fróðir menn uppsetningar hans á leikritum Chekhovs: Mávinum (1898), Vanja frænda (1899), Þrem systrum (1901) og Kirsiberjagarðinum (1904). Tvö síðastnefndu leikritin hafa verið sýnd hér hjá Leikfélagi Reykjavíkur og Þjóðleik- húsi. í þessum uppsetningum kemur fram ný þróun í stíl Stanislavskís, því nú færist 'herzlan frá hinu ytra til hins innra, frá því að leggja megináherzlu á sannsögulegt útlit búninga, framkomu og siðvenja til sannra tilfinninga og stemn- inga. 1 ljóðrænum leikritum beitti hann músik til að undirstrika stemningu til- finninga og sýndi jafnframt fram á það hve varlega verður að taka á hinum við- kvæmu samtölum í Chekhov-leikritun- um, sem virðast svo hlutlaus á yfirborð- inu. Lagði hann í senn áherzlu á sál- fræðilegan skilning leikarans á hlutvcrk- inu og algjört látleysi í meðferð mælts máls. Þótt Stanislavski hafi, eins og að fram- an var getið, verið umdeildur sem leikari, þá er víst enginn vafi á því, að hann hefur verið frábær skapgerðarleikari. Með látlausri þjálfun tókst honum að full- komna tækni sína. Hann var rnaður skap- mikill og dulúðugur, en hafði hins vegar fullkomið vald á skapsmunum sínum. Ekki entist Stanislavskí ævi til að ljúka að fullu ritverkum sínum um leiklistina, því miklu var ólokið, er hann lézt árið 1938. Aðeins brot hafa varðveitzt af sið- ustu verkum hans, sem fjölluðu um þjálf- un leikarans við sköpun hlutverks og vinnu hans við hlutverk sitt. Þrátt fyrir það lét hann eftir sig urmul handrita um þessi efni (um 12000) og hefur Ráð- stjórnin skipað sérstaka nefnd til þess að koma skipulagi á þau. Það verður því ekki fyrr en öll kurl koma til grafar í þeim efnum, að arfleifð Stanislavskís til okkar leikhúsmanna kemur fvllilega í ljós.
Page 1
Page 2
Page 3
Page 4
Page 5
Page 6
Page 7
Page 8
Page 9
Page 10
Page 11
Page 12
Page 13
Page 14
Page 15
Page 16
Page 17
Page 18
Page 19
Page 20
Page 21
Page 22
Page 23
Page 24
Page 25
Page 26
Page 27
Page 28
Page 29
Page 30
Page 31
Page 32
Page 33
Page 34
Page 35
Page 36
Page 37
Page 38
Page 39
Page 40
Page 41
Page 42
Page 43
Page 44
Page 45
Page 46
Page 47
Page 48
Page 49
Page 50
Page 51
Page 52
Page 53
Page 54
Page 55
Page 56
Page 57
Page 58
Page 59
Page 60
Page 61
Page 62
Page 63
Page 64
Page 65
Page 66
Page 67
Page 68
Page 69
Page 70
Page 71
Page 72
Page 73
Page 74
Page 75
Page 76
Page 77
Page 78
Page 79
Page 80
Page 81
Page 82
Page 83
Page 84
Page 85
Page 86
Page 87
Page 88
Page 89
Page 90
Page 91
Page 92
Page 93
Page 94
Page 95
Page 96
Page 97
Page 98
Page 99
Page 100
Page 101
Page 102
Page 103
Page 104
Page 105
Page 106
Page 107
Page 108
Page 109
Page 110
Page 111
Page 112
Page 113
Page 114
Page 115
Page 116
Page 117
Page 118
Page 119
Page 120
Page 121
Page 122
Page 123
Page 124

x

Andvari

Direct Links

If you want to link to this newspaper/magazine, please use these links:

Link to this newspaper/magazine: Andvari
https://timarit.is/publication/346

Link to this issue:

Link to this page:

Link to this article:

Please do not link directly to images or PDFs on Timarit.is as such URLs may change without warning. Please use the URLs provided above for linking to the website.