Andvari

Árgangur

Andvari - 01.06.1966, Síða 23

Andvari - 01.06.1966, Síða 23
ANDVARI OLAFUR THORS 21 lat hans 1 desember 1937 tok að verða mun tiðara með þeim Ólafi Thors en áður hafði verið. Örðugleikar ríkisstjórnarinnar á erfiðum tímum, með heims- styrjöld yfirvofandi, ýttu mjög undir. Snemma árs 1939 voru teknar upp beinar samningaviðræður um myndun samsteypustjómar Framsóknarflokks, Sjálfstæðis- flokks og Alþýðuflokks. Þrengingar útvegsmanna og sannfæring þeirra urn ranga gengisskráningu hvöttu Ólaf Thors til slíkrar samningsgerðar af hálfu Sjálfstæðismanna. En um það er ekki að villast, að upphafsmaður þessara um- leitana og hins breytta andrúmslofts, sem var forsenda þeirra, var Jónas Jónsson. Þegar til átti að taka, reyndust Sjálfstæðismenn hins vegar mjög klofnir í afstöðu til slíkrar stjómarmyndunar. Ýmsir töldu, að Framsókn væri komin að uppgjöf, og fráleitt væri að rétta henni hjálparhönd um stjóm landsins fyrr en að afloknum kosningum. Meginþorri kjósenda flokksins í Reykjavík mátti ekki heyra Framsókn nefnda til neins samstarfs. Hér við bættist, að forystumenn verzlunarstéttarinnar litu á gengisfellingu sem beint tilræði við sig, þar sem þeir í gjaldeyrisvandræðum og við minnkandi tiltrú þjóðarinnar erlendis höfðu til hins ítrasta notað lánstraust sitt þar í því skyni að afla landinu nauðsynja. Ef gengið yrði fellt, mundu þeir þess vegna hljóta af því stórfellt tjón. Vegna alls þessa urðu mikil átök um það innan Sjálfstæðisflokksins, hvort gengið skyldi til stjómarmyndunar með hinum flokkunum tveimur. Mátti lengi ekki á milli sjá, hvorir ofan á yrðu. Þingflokkurinn greindist í tvo hluta, og hélt hvor hlut- inn um skeið fundi út af fyrir sig. Töldu andstæðingar samvinnunnar sig lengst af í ömggum meirihluta, en líklegra er, að Ólafur hafi ætíð vitað, að hann mundi hafa nægan liðsafla, þegar á reyndi. En sjaldan eða aldrei þurfti hann meira á þreki, þolinmæði og lipurð að halda en í þessari viðureign, bæði til þess að ná samningum á milli flokkanna og að fá allan þingflokk Sjálfstæðismanna til að una samvinnunni eftir að hún hafði verið ákveðin. Raunin varð sú, að hinn 17. apríl 1939 var hin svonefnda þjóðstjóm mynduð með forsæti Her- manns Jónassonar. Átti þar af hálfu Framsóknarflokksins einnig sæti Eysteinn Jónsson, Stefán Jóhann Stefánsson af hálfu Alþýðuflokksins og Ólafur Thors og Jakob Möller af hálfu Sjálfstæðismanna. Jakob hafði verið einn þeirra, sem voru á móti stjómarmynduninni. En ekki sízt að ráðum og með atbeina Ama Jónssonar frá Múla, sem einnig hafði mjög beitt sér gegn þessum ráðagerðum, varð samkomulag um, að Jakob skyldi gerast ráðherra og þar með staðfesta stuðning alls þingflokksins við liina nýju ríkisstjór-n. Bezt yfirlit um viðfangsefnin og þann ágreining, sem leysa þurfti við stjómarmyndunina, fá menn með að lesa þessar yfirlýsingar, sem þá vom gefnar. Forsætisráðherra, Hermann Jónasson, sagði m. a.: „Ríkisstjórnin telur, að meginviðfangsefni hennar verði fyrst og fremst:
Síða 1
Síða 2
Síða 3
Síða 4
Síða 5
Síða 6
Síða 7
Síða 8
Síða 9
Síða 10
Síða 11
Síða 12
Síða 13
Síða 14
Síða 15
Síða 16
Síða 17
Síða 18
Síða 19
Síða 20
Síða 21
Síða 22
Síða 23
Síða 24
Síða 25
Síða 26
Síða 27
Síða 28
Síða 29
Síða 30
Síða 31
Síða 32
Síða 33
Síða 34
Síða 35
Síða 36
Síða 37
Síða 38
Síða 39
Síða 40
Síða 41
Síða 42
Síða 43
Síða 44
Síða 45
Síða 46
Síða 47
Síða 48
Síða 49
Síða 50
Síða 51
Síða 52
Síða 53
Síða 54
Síða 55
Síða 56
Síða 57
Síða 58
Síða 59
Síða 60
Síða 61
Síða 62
Síða 63
Síða 64
Síða 65
Síða 66
Síða 67
Síða 68
Síða 69
Síða 70
Síða 71
Síða 72
Síða 73
Síða 74
Síða 75
Síða 76
Síða 77
Síða 78
Síða 79
Síða 80
Síða 81
Síða 82
Síða 83
Síða 84
Síða 85
Síða 86
Síða 87
Síða 88
Síða 89
Síða 90
Síða 91
Síða 92
Síða 93
Síða 94
Síða 95
Síða 96
Síða 97
Síða 98
Síða 99
Síða 100
Síða 101
Síða 102
Síða 103
Síða 104
Síða 105
Síða 106
Síða 107
Síða 108
Síða 109
Síða 110
Síða 111
Síða 112
Síða 113
Síða 114
Síða 115
Síða 116
Síða 117
Síða 118
Síða 119
Síða 120
Síða 121
Síða 122
Síða 123
Síða 124
Síða 125
Síða 126
Síða 127
Síða 128
Síða 129
Síða 130
Síða 131
Síða 132

x

Andvari

Beinleiðis leinki

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Andvari
https://timarit.is/publication/346

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.