Andvari - 01.06.1966, Qupperneq 58

56
BJARNI BENEDIKTSSON
ANDVARl
sigri að fagna, því að hann fékk 41.4% af atlcvæðum og 24 þingmenn kosna,
Framsóknarflokkur fékk 28.2% og 19 þingmenn, Alþýðubandalag 16.0% og
9 þingmenn og Alþýðuflokkur 14.2% og 8 þingmenn.
Fyrir kosningamar höfðu stjómarflokkarnir báðir lýst yfir því, að þeir
mundu halda áfram samvinnu, ef þeir hlytu fylgi til þess. Svo varð, og hélt
stjórnarsamstarfið því áfram snurðulaust, þrátt fyrir kosningarnar. Er það eins-
dæmi í sögu íslenzks þingræðis.
Eftir kosningarnar vann Ólafur að sættargjörð við verkalýðsfélögin. Enda
hafði hann hvað eftir annað á undanfömum missemm reynt að koma á sam-
komulagi um, að hinir betur launuðu dokuðu við í kröfugerð á meðan allir
sameinuðust um að bæta hag hinna verst settu. Slíkt samkomulag tókst þó ekki,
og samkomulagið í júní 1963 var einungis um frest á frekari kröfugerð til hausts.
Um sumarið mögnuðust ýmis efnahags-vandamál, ekki sízt eftir að kjaradómur
hafði í júlí-byrjun kveðið á um laun starfsmanna ríkisins. Um haustið sauð
upp úr, og vegna allsherjar kröfugerðar og yfirvofandi verkfalla bar stjómin
fram fmmvarp til laga um að banna verkföll á meðan á samningum stæði og
til áramóta 1963—1964. Gegn þessum tillögum brugðust verkalýðsfélögin hið
versta, og horfði þá til fullkominna vandræða, þar til samkomulag náðist hinn
9. nóvember 1963. LTpphafsmaður þess var Eðvarð Sigurðsson, sem leitaði til
Ólafs Thors, en Ólafur lagði höfuðáherzlu á, að samkomulag tækist. Fíélt hann
f því tilefni sína síðustu ræðu í stjómarsessi, svohljóðandi:
„Herra forseti! I gærkvöldi og í dag hafa farið fram viðræður milli ýmissa
forystumanna launþegasamtaka og ríkisstjómar. Hafa þeir tjáð ríkisstjórninni,
að þeir munu beita sér fyrir því, að verkföllum þeim, sem nú standa yfir og þeim,
sem boðuð hafa verið, verði frestað og að ekki verði stofnað til nýrra verkfalla,
a. m. k. fram til 10. desember n. k., enda verði frumvarp um launamál o.fl. ekki
afgreitt meðan svo stendur. Þar sem það var megintilgangur þessa fmmvarps
að fá ráðrúm til undirbúnings efnahagsaðgerða og til viðræðna um kjaramálin,
telur ríkisstjómin að svo vöxnu máli ekki rétt að ljúka nú endanlegri afgreiðslu
frumvarpsins og leggur til, að atkvæðagreiðslu við þessa síðustu umræðu máls-
ins á Alþingi verði frestað."
Þó að Óiafur slakaði hvergi á í þessari hríð, var hann nú mjög farinn að láta
á sjá. Hann hafði legið veikur vikum saman sumarið áður, að vísu orðið hressari,
þegar fram á haustið kom, og farið á fund forsætisráðherra Norðurlanda. Þegar
hann kom heim aftur rétt fyrir þingbyrjun, var honum samt efst í huga að biðjast
lausnar. Vegna þess hversu ófriðlega horfði og skammur tími var til stefnu,
hvarf hann þó frá því þangað til betur hentaði. Strax og nokkurt hlé varð á lét