Andvari - 01.06.1966, Page 113

ANDVARI
SNEMMA BEYGIST KRÓKURINN . . .
111
stöðvaðist vegna hjartagæzku ekkjunnar
Sigríðar Jónsdóttur, sem þá bjó þar. Vísa
Hjálmars er svohljóðandi:
Lét mig hanga Hallands-Manga,
herða drangann viður sinn,
fold réð banga flegðan langa
fram á strangan húsganginn.
Mörgum kann að virðast undarlegt, að
sex ára barn skuli geta tjáð sig svo vel í
myndum og líkingum og hafa jafn gott
vald á dýru rími og vísan ber vitni. Þetta
verður þó skiljanlegt, þegar haft er í huga,
að Hjálmar var gæddur ríkri skáldgáfu í
vöggugjöf og hefur verið óvenju bráð-
þroska barn andlega. Og þótt hann ætti
ekki kost annarrar bóklegrar kennslu en
að læra að lesa og draga til stafs, hefur
hann samt drukkið í sig allan fróðleik,
sem hann heyrði umhverfis sig, einkum
ef hann hefur verið skáldskaparkyns.
Börn þeirra tíma, er hann lifði, ólust
upp við rímnakveðskap og sagnalestur.
Gáfuðum börnum og skáldhneigðum
varð því jafn tamt að kasta fram vel kveð-
inni stöku og börnum nú á tímum finnst
auðvelt að telja upp að tuttugu. Hjálmar
litli, sem gæddur hefur verið óvenju góðri
rímgáfu, hefur fljótt náð valdi yfir skálda-
málinu, orðgnótt þess og flóknum kenn-
ingurn. Skemmtileg er sjálfs hans frásögn
af því, er hann gerði fyrstu vísubyrjun-
ina, en þá var hann og sex ára. Hjálmar
segir svo frá:
„Þá var eg á 6. aldursári, (1801—1802),
er fóstra mín sáluga, Sigríður Jónsdóttir
ekkja á Neðri-Dálksstöðum, kom mér
fyrir vetrarlangt hjá vel nefndum hjónum
Oddi (Gunnarssyni) og Þorgerði (Jóns-
dóttur), vegna tilfellis hjá sjálfri sér. Þá
hygg eg að Oddur væri um hálfsextugt
að aldri (Oddur var þá 62 ára), og var eg
þar þann vetur. Þá voru synir hans allir
þrír, Einar, Jón og Gunnar, þar heima,
ungir menn og mannvænlegir, og höfðu
þegar tekið við sjóar útræði, en faðir
þeirra setztur að kyrru búsforræði. Urðu
þeir bræður allir formenn, og var Jón
mjög fyrir þeim að sæhöppum og fleiru
gæfulegu. Gott átti eg þennan vetur hjá
þeim hjónum, og var þess enginn munur
og eg væri þeirra son; lét Oddur mjög
dátt að mér, með dýrðlegum áminning-
um og fyrirbænum, en straffaði einarð-
lega mót óhlýðni. Lét hann mig oft yrkja
fyrir sig á kvöldin í myrkrinu, þegar
fólkið svaf, og hló að mjög dátt. Spáði
hann því oft, að eg mundi skáld verða,
og hefir sú spá lítt rætzt, sem og gildir
einu og betur fer.
Vorið eftir kallaði fóstra mig heim
aftur í móðurskaut sitt, og skilaði Oddur
mér með tárum. Hann fór um vorið með
mig einn á byttu austur yfir fjörðinn,
og reri tveirn árum í suðaustan kylju á
móti sér. Eg var allhræddur og lúrði
niður í bobba, og lá mér hálmvisk, er
hjartað skyldi. Mér fannst eitt sinn á
miðjum firðinum, að kjölur byttunnar
steytti snöggvast á einhverju hörðu, og
sem ferjan snerist lítið eitt í rennslunni.
Eg leit til Odds tárfullum augum og
mælti:
Eitthvað heggur kaldan kjöl,
kippir leið af stafni.
Oddur kvað við og mælti:
Okkar beggja ferju fjöl
flýtur í drottins nafni.
Litlu síðar kom upp hrefna í kjölfar-
inu, og stóð Oddi enginn ótti af henni.
Við komum heim til fóstru minnar, og
afhenti Oddur henni mig, og kvaddi mig
með tárum, fyrirbón og signingum, sem
þá var títt hjá guðhræddu fólki. Hafði
hann þá gefið mér alklæðnað fallegan