Andvari - 01.05.1967, Síða 103

ANDVARI
BRÉF TIL BÆNDA OG NEYTENDA
101
en skyldi. Vinnslunni er lokið á öðrum
tveimur dögum. Loks er að sá grasfræi,
herfa það niður og valta. Og svo þarf
að bera á nokkurn skammt af tilbúnum
áburði sem ábæti, áður en langt líður frá
sáningu. Bóndinn lýkur þessu á 6 dög-
um ef hann er einn að verki og getur
eytt til þess heilum dögum.
Ég bið menn að athuga, að ég geri ráð
fyrir, að bóndinn vinni verkið og hans
fólk. Endurræktun túna svo að 3 lagi sé
er ekki hægt og má ekki láta vinna sem
umferðavinnu á vegum ræktunarsam-
bandanna. Það er útilokað með öllu og
ber margt til. Hér þarf að gera verkin á
réttum tíma og á réttan hátt. Llmferða-
vinnan með stóru verkfærunum skeytir
hvorki um tíma, veður né réttustu vinnu-
brögð. Og hinar þungu vélar ræktunar-
sambandanna eiga ekkert erindi út á
en durræktunarf lögin.
En nú koma bændur og segja: vér höf-
um engan tíma til slíkra framkvæmda.
Ég veit, að bændur hafa nóg að gera á
vorin, en hér held ég að miklu valdi, að
bændum hrjósi meira hugur við þessu
sökum óvana og vöntunar á að kunna að
fara með plóg, heldur en að þetta sé
ókleift. — Og kunnáttan að plægja og
vinna þessi einföldu umbótaverk, — það
verður að koma fótum undir hana. Bænd-
ur hafa velt þyngra hlassi en að læra
þetta — og framkvæma það. Og margur
ungur knapi á traktor, sonur eða heima-
sæta myndi vaxa af verkinu, ef kostur
gæfist að framkvæma það við leiðbein-
ingu góðs héraðsráðunauts, sem kynni
til slíkra verka. Nú er skortur á þeim —
með slíka kunnáttu, en lengi má ef vel
vill. Hvað um það, ef bændaskólarnir
riðu nú á vaSiS meS endurræktun tún-
anna á skólasetrunum eftir fastri áætlun.
Einn kennari á hvorum skóla væri efld-
ur til að læra að plægja, svo að það væri
dálítið meira en nafnið tómt. Og svo
væri komið af stað kennslu á eins til
tveggja daga námskeiðum við skólana,
þar sem ungir bændasynir og aðrir gætu
lært frumtökin við að stilla plóg og plægja.
Æfinguna fengju þeir svo heima hjá sér.
Nú auglýsir Búnaðarfélag Islands eftir
tveimur ráðunautum i jarðrækt. En að
það væri nú gert að skilyrði, að annar
þeirra, eða helzt báðir, kynnu að plægja,
svo að lag sé á, og gætu kennt það frá
sér? Að þeir hefðu aflað sér þeirrar verk-
menntunar, sem til þess þarf, til viðbótar
venjulegu búfræðikandidatsnámi. Vér
verðum að vera þess minnugir, að þess
er ekki að vænta, að íslenzkir búfræði-
kandidatar hafi lært þá íþrótt að plægja
af kunnáttu, nema þeir hafi lært það
sérstaklega •— auk hins venjulega há-
skólanáms.
Hér hefi ég lýst þessu á einfaldasta
hátt, sem eins árs vinnubrögðum, við
endurræktun hverrar spildu í túninu.
Hitt er mér ljóst, að víða eru nýræktar-
túnin svo tyrfin að tveggja til þriggja
ára vinnsla væri æskileg. Eins árs bylting
og mikill búfjáráburður niður í plægjuna
væri samt mikil endurbót og framför,
þótt ekki væri hlaupið í hæsta haft strax.
En hvaS vinnst svo viS þetta? Betri
ræktun, betri nýting áburðar, meiri töðu-
fengur og betri taSa. Aukin trú bóndans
á eigin getu og eigin jörS.
Eftir síðustu búnaðarskýrslum fást nú
um 42,8 hestar af ha af töðu að meðal-
tali af túnunum. Þetta er lítið, töðufallið
þarf að aukast um 17% til þess að bænd-
ur fái 50 hesta af ha. Einnig það er lítið.
Árið 1925 var meðaltöðufall af tún-
um norskra bænda talið vera 40 hestar
af ha. En 1960 var það orðið 60 hestar
af ha. Og víða í Noregi er ekki óvenju-
legt að fá 100 hesta uppskeru af ha og
það þó að um stór tún sé að ræða. Ég
geri ekki ráð fyrir, að hér sé hægt að
keppa við Norðmenn um þessa hluti, en