Andvari - 01.01.1999, Blaðsíða 58

56
VÉSTEINN ÓLASON
ANDVARI
Einar Ól. Sveinsson vakti snemma athygli erlendra fræðimanna,
sem sinntu íslenskum fræðum, og eignaðist hann marga góða vini í
þeim hópi. Má þar sérstaklega nefna Dag Strömbáck prófessor í
Uppsölum, Séamus Ó Duilearga prófessor í Dyflinni og Gabriel Tur-
ville-Petre prófessor í Oxford. Útgáfa Einars Ólafs á Brennu-Njáls
sögu 1954 hlaut hvarvetna frábærlega góðar viðtökur og staðfesti
endanlega orðstír hans sem eins af stórmennum norrænna fræða.
Honum var á árunum eftir stríð, einkum á 6. og 7. áratugnum, boðið
til fyrirlestrahalds við fjölmarga erlenda háskóla og hlotnaðist marg-
vísleg viðurkenning, félagsskapur í vísindafélögum og heiðursdoktors-
nafnbætur sem of langt yrði upp að telja hér. Ferðalög sín og sam-
bönd notaði hann auðvitað til að kynna íslenskar bókmenntir og
menningu og kom þannig fram sem fulltrúi íslenskrar menningar í
þeim löndum sem hann heimsótti. Hann notaði líka áhrif sín til að
styrkja stöðu íslenskra fræða við erlenda háskóla, t.d. til að komið
yrði upp íslenskum sendikennarastöðum. Um fyrirlestraferðir Einars
Ólafs kemst Jónas Kristjánsson hnitmiðað og hnyttilega að orði í af-
mælisgrein í Tímanum 12. des. 1969:
Hann er eftirsóttur íyrirlesari og hefur haldið ræður og erindi við fjölmörg tæki-
færi í heimalandi sínu. Auk þess hefur hann margoft farið í fyrirlestraferðir til
erlendra háskóla, og mun hafa haldið um það bil eitt hundrað fyrirlestra í öllum
þeim ferðum. Á sínum sjömílnaskóm hefur hann spornað jörð allt til Kyrrahafs
bæði í austurátt og vesturátt og predikað bæði í Berkeley, Peking og Shanghai,
svo að ekki sé minnst á nálægari staði eins og London, París og Aþenu.
VI. Maðurinn og skáldið - Ævilok
Einar Ólafur Sveinsson var allhár maður og mikill að vallarsýn,
nokkuð stórskorinn en þó fríður, löngum alvarlegur í bragði en svip-
urinn blæbrigðaríkur og stundum kíminn. Hann hafði djúpa og
hljómmikla rödd, bar ekki ótt á fremur en Skaftfellinga er siður, en
flutti mál sitt jafnan skörulega; tal hans stundum með nokkrum orðs-
kviðablæ. Fas hans allt var virðulegt.32
Hér hefur á ýmsum stöðum verið vikið að þeim hugmyndum sem
virðast hafa ráðið mestu um lífsstefnu Einars Ólafs Sveinssonar.
Mest áhrif á líf manna hafa ævinlega þær hugmyndir sem þrungn-