Andvari

Árgangur

Andvari - 01.01.1999, Blaðsíða 91

Andvari - 01.01.1999, Blaðsíða 91
andvari GUÐFEÐUR ÍSLENSKS FLOKKAKERFIS 89 hans á „sanna“ menntun og trúin á gæsku sveitanna. Kjörorðið „ræktun lands og lýðs“ var honum mjög tamt, enda trúði hann því af einlægni að ,,við sveitalíf og sveitakjör [alist] upp sá mannstofn, sem heldur uppi heim- inum.“29 Af þessum sökum hefur Jónas verið kenndur við „varðveislu- stefnu“ og fjandskap við bæjarlífið,30 en það er ekki fyllilega réttmætt. í fyrsta lagi var Jónas alls ekki einn um það að trúa á mikilvægi sveitanna fyrir uppeldi ungmenna - sennilega hafa þeir verið fáir á fyrsta þriðjungi aldarinnar sem töldu bæi holla uppeldisstaði fyrir börn og unglinga. Jón Þorláksson var t. d. Jónasi alveg sammála um þetta efni, en hann skrifaði eitt sinn að landbúnaðurinn væri „uppáhalds-aXv'mnuvQgm landsmanna að því leyti, að allir, er á slík mál minnast, óska, að hann megi halda áfram að skipa öndvegissætið meðal atvinnuveganna“. Helstu ástæðu þessa sagði hann þá „að friðsemi og festa sveitalífsins [væri] miklu betri gróðrarstöð fyrir borgaralegar dyggðir hjá hverri upprennandi kynslóð heldur en hring- ^ða fjölmennis í borgum og fiskiverum.“31 Hér var því einfaldlega um við- tekna skoðun að ræða sem átti sér djúpar rætur í uppeldisviðhorfum ís- lendinga en var alls ekki nein sérviska Jónasar frá Hriflu.32 I öðru lagi bjó Jónas sjálfur í Reykjavík í nálægt því sex áratugi og þótt hann hafi hvatt til þess að skólar yrðu byggðir í sveitum, fluttist Sam- vinnuskólinn, sem hann veitti forstöðu í hartnær 40 ár, ekki úr höfuðborg- inni fyrr en að Jónas sjálfur lét af stjórn hans, og þá gegn hans vilja.33 Hon- um þótti því greinilega vænt um borgina þrátt fyrir að hann hafi oft hnýtt í hana. Að lokum má benda á að því fór fjarri að Jónas væri eindregið á móti verkamannavinnu og sjómennsku. Honum fannst reyndar ekki glæsilegt Um að litast í Reykjavík við upphaf togaraaldar, en aðbúnaði verkafólks í bænum lýsti hann svo í Skinfaxa um svipað leyti og hann lagði drög að stofnun verkamannaflokks í Reykjavík: Almenn fátækt, húsakynni, fatnaður og fæði af lélegasta tagi. Stundum heil fjölskylda í einu kjallaraherbergi, og ekkert eftirlit af hálfu þjóðfélagsins. Bækur litlar sem eng- ar. Skólar engir né uppfræðsla eftir að barnaskóla sleppir.. . . Á togurunum [er] verri vinna en nokkurn tíma hefir þekkzt áður hér á landi, og er viss leið til bráðrar úrkynj- unar, ef ekki verður við gert. . . . Og til að kóróna allt, eru skattarnir til almennings- þarfa lagðir langþyngst á þessa niðurbældu stétt. Og það var einmitt á þessu sviði sem hann vildi láta gott af sér leiða. Skuggahliðar bæjarlífsins stöfuðu af misskiptingu auðsins, en voru alls ekki °hjákvæmileg afleiðing af eðli vinnunnar sem þar var unnin eða ævarandi fylgifiskur bæjarlífs sem slíks. Verkamenn á sjó og landi sköpuðu auðinn til jafns á við bændur í sveitum, og báðum var nauðsynlegt að mynda með sér samtök til sjálfshjálpar. Því minnti hann bændur á að framfarir í sveitum
Blaðsíða 1
Blaðsíða 2
Blaðsíða 3
Blaðsíða 4
Blaðsíða 5
Blaðsíða 6
Blaðsíða 7
Blaðsíða 8
Blaðsíða 9
Blaðsíða 10
Blaðsíða 11
Blaðsíða 12
Blaðsíða 13
Blaðsíða 14
Blaðsíða 15
Blaðsíða 16
Blaðsíða 17
Blaðsíða 18
Blaðsíða 19
Blaðsíða 20
Blaðsíða 21
Blaðsíða 22
Blaðsíða 23
Blaðsíða 24
Blaðsíða 25
Blaðsíða 26
Blaðsíða 27
Blaðsíða 28
Blaðsíða 29
Blaðsíða 30
Blaðsíða 31
Blaðsíða 32
Blaðsíða 33
Blaðsíða 34
Blaðsíða 35
Blaðsíða 36
Blaðsíða 37
Blaðsíða 38
Blaðsíða 39
Blaðsíða 40
Blaðsíða 41
Blaðsíða 42
Blaðsíða 43
Blaðsíða 44
Blaðsíða 45
Blaðsíða 46
Blaðsíða 47
Blaðsíða 48
Blaðsíða 49
Blaðsíða 50
Blaðsíða 51
Blaðsíða 52
Blaðsíða 53
Blaðsíða 54
Blaðsíða 55
Blaðsíða 56
Blaðsíða 57
Blaðsíða 58
Blaðsíða 59
Blaðsíða 60
Blaðsíða 61
Blaðsíða 62
Blaðsíða 63
Blaðsíða 64
Blaðsíða 65
Blaðsíða 66
Blaðsíða 67
Blaðsíða 68
Blaðsíða 69
Blaðsíða 70
Blaðsíða 71
Blaðsíða 72
Blaðsíða 73
Blaðsíða 74
Blaðsíða 75
Blaðsíða 76
Blaðsíða 77
Blaðsíða 78
Blaðsíða 79
Blaðsíða 80
Blaðsíða 81
Blaðsíða 82
Blaðsíða 83
Blaðsíða 84
Blaðsíða 85
Blaðsíða 86
Blaðsíða 87
Blaðsíða 88
Blaðsíða 89
Blaðsíða 90
Blaðsíða 91
Blaðsíða 92
Blaðsíða 93
Blaðsíða 94
Blaðsíða 95
Blaðsíða 96
Blaðsíða 97
Blaðsíða 98
Blaðsíða 99
Blaðsíða 100
Blaðsíða 101
Blaðsíða 102
Blaðsíða 103
Blaðsíða 104
Blaðsíða 105
Blaðsíða 106
Blaðsíða 107
Blaðsíða 108
Blaðsíða 109
Blaðsíða 110
Blaðsíða 111
Blaðsíða 112
Blaðsíða 113
Blaðsíða 114
Blaðsíða 115
Blaðsíða 116
Blaðsíða 117
Blaðsíða 118
Blaðsíða 119
Blaðsíða 120
Blaðsíða 121
Blaðsíða 122
Blaðsíða 123
Blaðsíða 124
Blaðsíða 125
Blaðsíða 126
Blaðsíða 127
Blaðsíða 128
Blaðsíða 129
Blaðsíða 130
Blaðsíða 131
Blaðsíða 132
Blaðsíða 133
Blaðsíða 134
Blaðsíða 135
Blaðsíða 136
Blaðsíða 137
Blaðsíða 138
Blaðsíða 139
Blaðsíða 140
Blaðsíða 141
Blaðsíða 142
Blaðsíða 143
Blaðsíða 144
Blaðsíða 145
Blaðsíða 146
Blaðsíða 147
Blaðsíða 148
Blaðsíða 149
Blaðsíða 150
Blaðsíða 151
Blaðsíða 152
Blaðsíða 153
Blaðsíða 154
Blaðsíða 155
Blaðsíða 156
Blaðsíða 157
Blaðsíða 158
Blaðsíða 159
Blaðsíða 160
Blaðsíða 161
Blaðsíða 162

x

Andvari

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Andvari
https://timarit.is/publication/346

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.