Andvari - 01.01.2002, Page 184

182
GUÐRÚN KVARAN
ANDVARI
handarriti helstu æviatriði Bjargar sem hún skráði niður í apríl 1927.4 Við ár-
in 1903-1920 skrifaði hún: „unnið að staðaldri að hinni stóru íslensk dönsku
orðabók, ásamt Sigfúsi Blöndal." I dönskum texta sama skjals kveður hún
fastar að orði: „Arbejdet saa at sige daglig paa den store islandsk-danske
Ordbog - i Regelen flere Timer ad Gangen.“ Hún hefur því komið að sjálfri
söfnuninni allt til þess er farið var að ritstýra greinum, og lagt þar fram mikla
vinnu. Arið 1920 fékk hún námsstyrk og virðist eftir það hafa snúið sér að
námi á ný og gefið sig minna að orðabókinni nema prófarkalestri og fjárhags-
hliðinni eins og rakið verður hér á eftir.
Meðan á dvöl Sigfúsar á Islandi stóð voru allmargir starfsmenn ráðnir til
að vinna að orðtöku, merkingarlýsingum, yfirlestri og öðru sem verki af
þessu tagi fylgir. Sigfús getur þeirra í formála bókarinnar og tekur fram að
nokkrir hafi skipt framgang verksins verulegu máli (Sigfús Blöndal
1920-24: viii).
Bréf, sem skrifuð voru til Sigfúsar, eru varðveitt í Landsbókasafni-Há-
skólabókasafni. Hann hefur skrifast á við fjölda manns, en athygli vekur
hversu sjaldan er minnst á orðabókarverkið meðan það var í vinnslu. Hvergi
var að finna ummæli um þátt Bjargar á þessum árum. Reyndar rakst ég aðeins
á eitt bréf þar sem orðabókin var nefnd. Það var frá Sigurði Nordal og dagsett
3. febrúar 1918. Þar stendur: „og gleður mig að orðabókin gengur vel og þú
getur unnið fyrir kulda“ (Lbs. 3466 4to). Annars var í bréfunum rætt um allt
milli himins og jarðar og Björgu stundum sendar kveðjur í lokin. Af þessu má
ef til vill draga þá ályktun að handavinnan við orðasöfnun hafi ekki vakið sér-
staka athygli og önnur störf og skrif Sigfúsar fremur kallað á viðbrögð.
Nú er ekki svo að Sigfús hafi sjálfur vanmetið starf Bjargar. í formálanum
þakkar hann einkum þeim þremur samstarfsmönnum sem getið er á titilblaði:
fyrst Jóni Ofeigssyni, sem hann ýmist nefnir „Medredakt0r“ eða „Hoved-
medarbejder“, þá Björgu, sem hann kallar „Hovedmedarbejder ved Indsam-
lingen“ og að lokum Holger Wiehe sem las yfir dönsku þýðingamar
(vii-viii). Um Björgu komst hann svo að orði:
Min Hustru var i en lang Række Aar min eneste Hjælper ved Indsamlingen, og hend-
es opofrende Arbejde ved Ordbogen var medvirkende til, at hun afbrpd sine paabegynd-
te Universitetsstudier, som hun forst 1920 har kunnet genoptage. Hun har desuden ind-
lagt sig store Fortjænester af Ordbogen ved den forretningsmæssige Side af den prakt-
iske Gennemfprelse af Sageme i Reykjavík, og som allerede anfprt er det hende, som
Stiftelsen af Ordbogsfondet i Virkeligheden skyldes, en Idé, som forhaabentlig vil göre
dette Værk til en varig og nyttebringende Institution (1920—1924:x).
Pétur Sigurðsson, síðar háskólaritari, var einn þeirra sem komu að orðabók-
arverkinu um hríð og hefði því átt að þekkja eitthvað til sögu þess. Hann er
einn fárra sem nefna Björgu samtímis Sigfúsi sem upphafsmann verksins: