Andvari - 01.01.1940, Síða 36

32
Bjarni Benediktsson
andvari
IV.
Atburðir þessir sýna enn Ijósara en menn höfðu gert sér i
hugarlund, að Islendingar ráða ekki sjálfir örlögum sínuni
nema að litlu leyti. Ennþá ótvíræðara er þó hitt, að stoð finna
þeir ekki hjá sambandsríki sínu, heldur stafar einungis
aukin hætta af sambandinu. Hvar er þá hjálpar að vænta'
Hvergi nema hjá oss sjálfum.
Þegar í harðbakka slær, á hver þjóð nóg með að hugsa
urn sjálfa sig. Um samvinnu Norðurlanda hefir mikið verið
talað á undanförnum árum. Sá fyrirvari var ætíð gerður, að
í hernaðarbandalag vildu hvorki þessar þjóðir ganga né gætu
gengið. En að öðru leyti ætluðu þær að standa saman í orði
og verki, og þær fregnir voru látnar berast hingað til lands,
að ef íslendingar slitu sambandinu við Dani, þá mundi þeim
verða ofaukið í hinni norrænu samvinnu. I vetur og vor
reyndi á haldgæði hinna fögru orða. Oft höfðu fagrar ræður
verið haldnar í veizlusölum um samvinnuna, en í apríl í voi’
var það lífsnauðsyn, að forseti norska Stórþingsins fengi
að flytja ræðu í Stokkhólmi til styrktar föðurlandi sínu.
Það var fyrsta ræðan um norræna samvinnu, sem verulega
þýðingu gat haft, en hún var líka sú fyrsta, sem bönnuð var.
Eftir það verður það eigi notað sem ögrun gegn neinum,
hann eigi á hættu að fá eigi framar að taka þátt í norrænni
samvinnu.
Þetta er eigi sagt í aðfinningarskyni. Alveg hið sama koni
fram 1864, og alveg hið sama n-iun ætíð koma fram, hvenæi'
sem á ríður. Slíkt er dapurleg staðreynd, en það er staðreynd
engu að síður og staðreynd, sem nauðsynlegt er að þekkja-
íslendingar megna að vísu lítið. En yfir einu ráða þeir og
það er eigin vilja. Á meðan viljinn til fulls sjálfstæðis er
vakandi, er enn von um bátnandi tíma. En ef sá vilji hverfur,
lilýtur þjóðernið sjálft, það, sem einkennir oss frá öllum
öðrum og gefur oss eitthvert gildi, að hverfa þar með. Vilj-
inn verður því að vaka. Örlögin kunna að verða oss óblíð, en
látum það eigi sannast, að það verði sjálfum oss að kenna.
Inn í framtíðina þýðir eigi að reyna að skyggnast. Vér