Andvari - 01.01.1940, Síða 77

andvari
Tilræði við íslenzkt mál.
Eftir Björn Guðfinnsson.
I.
Fullvíst má telja, að þýðingar hafi verið meðal þess, sem
var fyrst í letur fært á Islandi. Síðan hafa íslendingar iðkað
þessa list orðsins að meira eða minna leyti á öllum öldum.
Lætur að líkum, að misjafnlega vel hafi til tekizt um þýð-
ingarnar bæði fyrr og síðar, en ekki mun þó orka tvímælis,
að sumar þeirra hafi haft hið mesta gildi fyrir þjálfun og
viðhald íslenzkrar tungu.
Fátt eða ekkert krefst eins mikils af máli og þýðingar
ýmiss konar rita um fjölbreytt og fjarskyld efni. Þá reynir
n auðgi þess og vaxtarmátt, skýrleik þess og nákvæmni, styrk
þess og mýkt. Standist það raunina, er það fullgilt menn-
ingarmál.
Þeir, sem bera brigður á, að íslenzlc tunga fullnægi þessum
skilyrðum, ættu að kynna sér þýðingar um margvísleg efni
frá ýmsum tímum, áður en þeir kveða upp þunga dóma. En
jafnframt verða menn að hafa það hugfast, að lélegar þýð-
ingar sanna ekkert um mátt eða vanmátt málsins. Þær eru
aðeins vitni þess, að þýðendurnir voru ekki starfinu vaxnir.
Vönduðu þýðingarnar eru eina undirstaðan, sem heimilt er
aÖ byggja slika rannsókn á.
Starf þýðandans er furðulega vandasamt. Hann verður að
hafa gott vald á málinu, sem hann þýðir úr, og víðtæka
þekkingu og mikla leikni í málinu, sem hann þýðir á. Auk
l)ess þarf hann að vera athugull og íhugull, samvizkusamur
þrautseigur, djarfur og áræðinn og síðast, en ekki sízt,
hugfanginn af viðfangsefninu.
Þegar á hólminn er komið og hver ný málsgrein, hver ný