Menntamál - 01.08.1962, Síða 46

136
MENNTAMAL
Lítil skil hef ég gert miklu efni, og læt þó staðar numið.
í reikningi eru jafnan margar leiðir að hverju marki, og
hverja þeirra má þræða með ýmsum hætti. Þetta hef ég
viljað sýna, á einu sviði, og þó vikið að þeim leiðum ein-
um, sem auðveldar eru öllum börnum er notið hafa sæmi-
legrar reikningskennslu í 5 til 7 vetur, þótt ekki væri nema
80 st. á ári hverju eða enn færri, ef kennslan væri góð.
Ég hef og viljað sýna, að fjölförnustu leiðirnar eru ekki
þær hægustu, og að algengasta verklagið er stundum sann-
kölluð verkleysa, þótt segja megi „rétt að farið“.
Form uppskrifta og útreikninga er að vísu ekki aðal-
atriði í reikningi, og þó nokkuð. Allt veltur á, að nemandi
viti jafnan og skilji, hvað hann er að gera, og til hvers það
leiðir. Verklagið er þó engan veginn lítils vert, því að
óþarfa strit eyðir tímanum, þreytir og lamar hugann.
Hlutfallið milli árangursins annars vegar og tímans og
orkunnar, sem í verkið er eytt, hins vegar, ræður mjög
miklu um vinnugleði unglinganna.
Allir kennarar vita, að dugleg börn reikna létt dæmi
oft rangt, og kalla það fljótfærnivillur. Eins vita þeir,
að þau reikna sjaldnar rangt í huganum en á blaði. Orsak-
irnar geta verið margvíslegar, en víst verða villurnar því
fleiri sem meira er krotað að óþörfu. Ég hef þrautreynt,
að nemendur gera færri villur í deilingu, þegar þeir marg-
falda og daga frá í einni lotu, heldur en þegar þeir deila
á skólabókavísu, og líkt mun því farið með allan reikn-
ing. Auðvitað kostar samandreginn reikningur meiri ein-
beitingu hugans heldur en sundurslitinn, en þar í móti
kemur skjótari árangur, minna erfiði og ljósara yfirlit
yfir verkið. Og hvað er mikilsverðara í reikningsnámi,
— og öllu námi, — en að temja sér að einbeita huganum
að verki?
Ekki ætlast ég til þess, að hverjum nemanda séu kennd-
ar allar þessar aðferðir eða fleiri, það yrði of tímafrekt,
en til hins ætlast ég, að hætt verði að troða í nemendurna