Menntamál - 01.08.1962, Blaðsíða 61

MENNTAMÁL
151
hægt sé að bera það saman við einhverja fyrri reynslu og
vekja þannig hugsanatengsl milli þess þekkta og hins
óþekkta. Með því veldur áreitið tileinkun, sem ekki er
aðeins geymd í minni, heldur hefur öðlazt varanlegan sess
í rökhugsun mannsins, og er tiltæk hvenær sem á þarf að
halda, hvort heldur er sem nothæf þekking eða undirstaða
nýrrar þekkingar.
Af þessu sjáum við, að minnið gegnir hér margþættu
hlutverki, og væri það ekki fyrir hendi, gæti skynjun
aldrei orðið tileinkun. 1 fyrsta lagi verður maðurinn að
muna skynjunina, á meðan hún er óskilin, í öðru lagi verð-
ur fyrri vitneskja að lifa í minninu, og í þriðja lagi verð-
ur minnið að geyma hinn tileinkaða atburð, þangað til
hans er þörf síðar. Það er því m. a. skammvinnt minni,
sem er orsök námstregðu í flestum tilfellum, eða takmark-
ar fjölda námsatriða.
Eina ráðið, sem við kunnum til þess að bæta minnið og
gera það yfirgripsmeira er að vekja skynjunina á sem
áhrifamestan hátt, gera áreitið sem eftirminnilegast.
Höfða þarf til sem flestra skynleiða samtímis, sýna og
segja frá, beita tilfinningu, ilman og bragðskyni, gera
allt, sem á einhvern hátt getur stuðlað að varanlegri til-
einkun.
Það, sem hér hefur verið sagt um námið, er auðvitað
öllum kennurum ljóst, en því hef ég á það minnzt, að ég
tel, að þeim, sem fást við að fræða aðra, sé hollt að rifja
upp þessi fræði og jafnframt spyrja sjálfa sig, hvort þeir
hafi byggt kennslu sína á grundvelli þessara fræða. Og
nú sem við höfum litið yfir nokkur kennslufræðileg grund-
vallaratriði, skulum við athuga nokkrar kennsluaðferðir
og eðli þeirra.
Sjálfsagt má skipta kennsluaðferðum í flokka frá ýms-
um sjónarmiðum. Sú flokkaskipting, sem ég mun lýsa hér,
er mikið notuð af þrautreyndum kunnáttumönnum í fjöl-
skynskennslu víðs vegar um heim og er byggð á því, hvernig