Menntamál - 01.08.1962, Síða 54

144
MENNTAMÁL
árs, verður vart við mikið hik í tali. Þetta kemur venju-
lega fram í endurtekningum á orðum eða heilum setning-
um, — en þessar endurtekningar eru með öllu áreynslu-
lausar og valda barninu engum áhyggjum, — og venju-
lega ekki foreldrum þess heldur, — sem líta á þetta sem
eðlilega torfæru á talþroskaleiðinni eða taka blátt áfram
ekki eftir því.
Hinu ber ekki að neita, að sum börn gera miklu meira
að þessu en önnur, — svo mikið, að þeir sem á hlýða, veita
því athygli og fá áhyggjur af því og gera oft tilraunir til
að laga það með áskorunum um að tala hægt, — anda
djúpt o. s. frv. — Spurningin er, hvort við eigum að kalla
þessi börn stamara eða ekki. Það er oft erfitt að greina á
milli hér sem endranær, hvað er eðlilegt og hvað ekki.
En í fagritunum hefur þessum börnum yfirleitt verið
gefið nafnið fyrsta stigs stamarar, þ. e. þeim börnum,
sem sýna greinilega tilhneigingu til stams með tíðari
endurtekningum og hiki en venjulegt er, — en eru þó
ennþá óvitandi um, að þau tali öðru vísi en aðrir og hafa
engar áhyggjur af málfari sínu. Ef rétt er á haldið, má oft
varna því, að stamið komizt nokkurn tíma á hærra stig.
Það má fleyta þessum börnum yfir þetta erfiða torfæru-
tímabil með því að gefa þeim nógan tíma og tækifæri til
þess að ná valdi yfir málinu og læra að tala rétt eins og
aðrir.
í fyrsta lagi er mikilvægt, að þau séu líkamlega við góða
heilsu, — að þau fái nægan svefn og næringarmikla fæðu
og þreytist ekki um of.
Ekki er síður nauðsynlegt, að umhverfi þeirra sé rólegt
og heilbrigt og skapi það andrúmsloft öryggis og hlýju,
sem hverju barni er svo nauðsynlegt, ekki hvað sízt barn-
inu, sem stamar.
Allar geðshræringar eru óheppilegar. Málið er svo ná-
tengt tilfinningunum, að allar meiri háttar geðsveiflur
hafa á það truflandi áhrif. Þetta á við um allar geðshrær-