Menntamál - 01.08.1962, Page 122

212
MENNTAMÁL
Samkvæmt fyrstu lögum ríkisútgáfunnar skyldi liún sjá (7—13 ára)
börnum við skyldunám fyrir ókeypis námsbókum og var þetta fyrst
gert haustið 1937. Frá byrjun til 1956 var jjrentsmiðjustjóri Ríkis-
prentsmiðjunnar Gutenberg einnig lögum samkvæmt framkvæmda-
stjóri ríkisútgáfunnar. Öll þessi ár var námsbókargjaldið, sem kosta
átti með útgáfu námsbókanna, mjög lágt, fyrst 8 kr., svo 7 kr. og
síðustu árin 15 kr. Þetta gjald var að sjálfsögðu alltof lágt til að
greiða nauðsynlegasta kostnað, jafnvel j)ótt ríkissjóður hlypi undir
bagga og greiddi óhjákvæmilegan halla. Útgáfunni var því mjög
þröngur stakkur skorinn fjárhagslega, sérstaklega þó hin seinni ár
þessa tímabils, þegar útgáfukostnaður hafði aukizt gífurlega. Út-
gáfunni tókst samt í öndverðu að bæta úr brýnni þörf og síðan að
halda í horfinu, þótt ekki væri vel að henni búið fjárhagslega.
Árið 1956 samþykkti Alþingi ný lög um útgáfuna. Frumvarp að
þeim lögum var flutt af þáverandi menntamálaráðherra, Bjarna
Benediktssyni. Með setningu þessara nýju laga má segja, að þátta-
skil verði í sögu útgáfunnar.
Ákveðið er að i/3 hluti kostnaðar við útgáfu námsbókanna greið-
ist úr ríkissjóði. 2/3 lilutar greiðast með námsbókagjaldinu. — I fram-
kvæmdinni hefur þetta orðið svo, að fjárráð útgáfunnar hafa aukizt
mjiig mikið og lienni að ýmsu leyti verið skapaðir nýir og betri starfs-
möguleikar. Hún hefur ekki aðeins getað haldið í horfinu eins og
áður, heldur einnig getað snúið sér að ýmsum aðkallandi nýjungum.
í meðferð Alþingis var veigamikil breyting gerð á liinu upphaflega
lagafrumvarpi. Ákveðið var, að unglingar við skyldunám fengju
einnig ókeypis bækur frá útgáfunni. Þar með var starfssvið hennar
stækkað mjög mikið.
Námsbókagjald samkvæmt þessum lögum var í fyrsta skipti lagt
á 1957. Það ár var gjaldið 95 kr., en s. 1. ár var Jtað kr. 154. Það
ár var framlag ríkissjóðs til útgáfunnar kr. 1.350.000,00. Heildar-
tckjur útgáfunnar fyrir s.l. ár ættu jjví að verða um kr. 4.050.000,00.
— Unt námsbókagjaldið skal Jress getið, að Jrað er lagt á livern Jiann,
cr hefur á framfæri sínu eitt eða fleiri börn við skyldunám. Allir
greiðendur gjaldsins borga jafnhátt án tillits til þess, liversu marga
nemendur Jjeir hafa á framfæri sínu, og hefur svo vcrið frá Jjví að út-
gáfan tók til starfa.
Frá byrjun til Jjessa dags hefur útgáfan látið prenta 136 mismun-
andi bækur og hjálpargögn í tæplega 4,1 millj. eintaka og er j)á allt
nteð talið, bæði stór rit og smá.