Menntamál - 01.08.1967, Side 79

MENNTAMÁL
173
Við æfingar í að svara spurningum þurfa mörg börn með
lestrarörðugleika á skilningssviðinu sérstaka handleiðslu í
listinni að meta, hvað er hagkvæmt og hvað óhagkvæmt
miðað við ákveðinn tilgang.
Þau þurfa einnig að fá að læra hraðlestrartækni, til þess
að geta í snatri fundið svar við spurningu um aukaatriði
eða til að fá almennt yfirlit yfir efni ákveðins texta.
Spurningar, sem notaðar eru við æfingar í fyrst nefndri
tegund hraðlestrar, byrja yfirleitt á orðunum: hvað, hver,
livar og hvenær. Þessar spurningar hafa vitaskuld ákveðið
gildi við byrjunarnám í listinni að lesa — fyrir þá, sem leita
smáatriða. En þær hafa líka augljósar takmarkanir. Þær
hvetja nemendurna venjulega aðeins til að leita að og end-
urtaka það, sem þegar stendur í textanum.
Spurningar til að eggja hugsunina.
Spurningar af fyrrnefndu tagi hvetja ekki til sjálfstæðrar
hugsunar. Vilji maður ná því marki, eru spurningar af gerð-
inni: — Hvers vegna gerðist það? — Hvernig skeði það? tví-
mælalaust miklu betri.
Við margar lestraraðstæður hneigjast börn — jafnvel þau,
sem hafa góða lestrartækni — til að gefa meiri gaum að
aukaatriðum en æskilegt er. Kennarinn hefur þess vegna á
öllum námsstigum það mikilvæga hlutverk að þroska hæfi-
leika nemendanna til að meta í hve miklum mæli ná-
kvæms lestrar er þörf við ákveðið lestrarverkefni. Mikil-
vægi þess að gefa gaum að nákvæmum smáatriðum hlýtur
auðvitað að vera rniklu meira, þegar um er að ræða að hag-
nýta sér kökuuppskrift, heldur en að fá almennt yfirlit yfir
efnið í frásögn.
Það ber í öllum tilvikum að skoða það sem mikilvægt
verkefni kennarans að leitast við að fá nemandann til að
skilja það, að sá, sem skilur og man flest aukaatriðin í text-
anum, er ekki skilyrðislaust dugmesti lesarinn og sá, sem
les með mestum árangri. Sá sem nær mestum árangri og er