Skírnir - 01.06.1919, Qupperneq 74

168
Lækaingar fornmanna.
[Skirnir
Það er nú reyndar mjög efasamt, hvort nokkru sinni hafi
verið mikil brögð að því, nema á einhverjum neyðartím-
um, en hafi svo verið, hefir sjálfsagt mörgu lífvænlegu1
barni verið lógað auk þeirra vanheilu.
Því hefir oft verið haldið fram, að ungbarnadauðinm
fyrrum hafi tortimt því, sem ekki var á vetur setjandi, og
þess vegna hafi kynslóðin, sem komst á legg, verið úrvals-
hraust. Þó nokkuð kunni að vera satt í þessu, þá er þó
langt frá því, að mikið sé úr því gerandi. Það fer t. d..
fjarri því, að úrvalið, sem lifir, sé ónæmt gegn farsóttum,
Flestum verður skeinuhætt af farsóttum. Þær eru meiri
morðingjar en mennirnir sjálfir, og jafnvel svo, að ker-
ling Elli verður að sitja í iðjuleysi oft og tíðum.
Reyndar er sjaldan getið um farsóttir í sögunum. I
Eyrbyggju (kap. 53.—54.) er þess getið, að 18 manns hafi
beðið bana af sótt, sem talin var stafa af reimleika (Fróð-
árundur). Auðsjáanlega farsótt: líklega taugaveiki. Sömu-
leiðis getur um farsótt i Eiríks sögu rauða (Kap. 7.): »Kom
sótt í lið Þorsteins ok önduðust margir. Tók sóttina fyrst
kona hans, er Grímhildur hét; hon var ákafliga mikil
ok sterk sem karlar, en þó kom sóttin henni
u n d i r «.
Þó sjaldan sé á landfarsóttir minst, hafa þær sjálf-
sagt átt eins auðvelt með að komast til landsins á sögu-
öldinni eins og á öllum seinni öldum, sem nánari sagnir
eru um.
Læknar, sem rannsakað hafa beinagrindur steinaldar-
manna, fullyrða að bein þeirra beri menjar margs konar
sjúkdóma. Fáir hafa orðið ellidauðir, en flestir dáið á
bezta aldri milli tvítugs og fimtugs. Með hliðsjón af þessu
gizkar próf. Finnur Jónsson á, að svipað hafi verið á vík-
ingaöldinni og sögutímabilinu. Hann bendir á, að Eyvind-
ur skáldaspillir kvarti um elli að eins fimtugur, og Finnur
bætir við: »erfið barátta fyrir daglegu brauði, vosbúð og:
slit, en ef til vill einnig farsóttir hafa jafnt á steinöldinni
og söguöldinni hjálpast að því að draga úr lífsþróttinum.