Iðunn : nýr flokkur - 01.01.1919, Síða 18

176 Sigurður Nordal: [IÐUNN
sem er að setjast bak við Heklu og Þríhyrning,
sjálfstæðið, drengskapurinn, bókmentirnar. Sorgirn-
ar eru enn þyngri en það. þessi lína getur verið
miklu eldri, getur verið kveðin á dögum Jóns
Loftssonar, meðan hagur þjóðarinnar var með mest-
um blóma, getur hafa verið sungin af yngri Þóru,
dóttur Guðmundar gríss, meðan hún var heimasæta
á Þingvöllum og gekk með systur sinni að bleikja
léreft sín í Almannagjá, löngu áður en hún varð kona
Þorvalds í Hruna og móðir Gissurar með yglibrún-
ina. f*essar sorgir eru ekki bundnar við tima ne
tækifæri, stað né stundarhag. Það er sorgin sjálf,
eilíf og allsstaðar nálæg, sem fylgir manninum eins
og skugginn hans. í augum hvers sannarlegs Ijóð-
skálds blikar á tár, jafnvel þegar hann brosir. Og
öll alþýðukvæði, allra tíma og allra þjóða, hafa á
sér þunglyndisblæ. í djúpi mannssálarinnar, eins og
í djúpi hafsins, er alt af myrkur.
En ég hverf aftur að brotunum. Alt, sem á að geta
náð tökum á okkur, verður að vera dularfult eða
óráðið. Tilvitnunarlistin, sem einmitt rífur brot út
úr samhengi, er stundum falin í því að benda a
nýjan skilning, en hún er á bærra stigi þegar hún
skapar nýjar gátur, gerir brotin margræðari. Bók-
mentasagan gerir þetta oft, óviljandi. Þess vegna er
hún svo örvandi lestur. Eg dáist auðvitað að þeim
djúpfæru sálum, sem vilja »ekki lesa um bækur án
þess að lesa bækurnar sjálfar«, en ég get ekki að þvl
gert að taka oftsinnis þætti úr æfisögu skáldsins og
blikur af verkum hans fram yfir ,011 rit‘ í 12 bindum-
Mennirnir eru eins og kvæðin. Sá sem hefir selt
af hendi síðasla leyndarmál sitt, heíir líka mist all
vald sitt yfir öðrum. Hugsaðu um ástmeyna, sem
lestin eða eimskipið hreif frá þér í tæka tíð, meðan
sagan var rétt að byrja. Hún fylgir þér alla ævina,
sífelt ung og óráðin. Og svo hinar, sem fengu að