Iðunn : nýr flokkur - 01.01.1919, Page 76

234
Ágúst H. Bjarnason:
[ ÍÐUNN
vatnsafli til þess að koma upp rafveitum, þaðan sem
fá megi rafurmagn fyrir sem lægst verð og veita þvi
yfir sem stærst svæði til ljósa og ýmissa iðnaðar-
fyrirtækja. Eitt af þessum rafmagnsfélögum reyndi
ekki alls fyrir löngu að ná kaupum á rafmagnsveit-
unni í Dortmund, skamt frá Essen, og bauð fyrir
hana alt að 10 milj. kr., þótt hún væri ekki bók-
færð fyrir meiru en 6 milj. 300 þús. kr., en fékk
hana þó ekki. Og þótt rafmagnsfélög þessi komist
sumstaðar að samningum við sveita- og bæjarfélög,
þá eru þeim þó sett ýms kjör, er virðast vera all-
hörð aðgöngu, svo sem þau, að sveita- eða bæjar-
stjórnirnar hafi yfirumsjón með allri stjórn fyrirtæk-
isins og megi, ef svo ber undir, taka að sér rekstur
þess, auk þess sem sveitarfélagið fær ákveðna upp-
hæð hluta og tilnefnir menn í stjórn fyrirtækisins.
Engu að síður ganga rafmagnsfélögin að þessu og
þykjast góðu bætt. Sumstaðar hefir ríkið tekið að sér
rafveituna á stærra eða minna svæði, eins og t. d.
við Rínar-Hannover skurðinn; lætur það svo aftur
einstökum héruðum rafmagnið í té, en héruðin aftur
íbúum sínum og atvinnurekendum. Einmitt þetta
virðist vera forboði framtíðarfyrirkomulagsins.
Ríkisstjórnirnar í Svíaríki og Noregi hafa nú a
síðari árum verið að tryggja sér eignarhald og kaup
á sem flestum fossum og föllum þessara landa. Svía-
ríki, sem næst á eftir Noregi og Austurríki-Ungverja-
landi, er þriðja fossauðugasta land í Evrópu, þeirr3
sem farin eru að hagnýta sér fossa sina, hefir falið1
hinni svonefndu kgl. fossanefnd ríkisins yíiruinsjon
með starfrækslu hinna stóru ríkisrafveila, sem altaf
er verið að auka við og fjölga víðsvegar um land.
Stærst er rafveitan við Trollhátten, sem gefur um
40 þús. hestöfl og hefir kostað um 18 milj. kr.
altaf er verið að auka við þessar stöðvar og e^a’
þær. í lok ársins 1912 var búið að verja til þessa