Iðunn : nýr flokkur - 01.07.1926, Blaðsíða 47

UÐUNN
Orlög Grænlendinga.
209
Átakanlega Ijóst kemur það og fram, að sá eini af kon-
ungunum, sem vjer skjallega þekkjum sje meðvitandi
þessarar ábyrgðar, hefur viljað allt til þess vinna að
geta bætt úr, þótt um seinan væri. Hryllileg hefur
og hlotið að vera sú sjálfsákæra, að vera valdur að
hetjudauða Islendinga á Grænlandi. Hvort heldur var
ein eða önnur afleiðing þessa brots sem mest kunni að
bera á, einn eða annan tíma, ber alt að sama brunni
um rjettmætar afleiðingar þessara vanhalda, að því er
snertir ríkisstöðu nýlendu vorrar fyrir vestan.
En jafnóhrekjanleg sem er ábyrgð konunganna er og
annað visst, að alls ekki þurfti neinn ásetning um samn-
ingsbrot af þeirra hálfu til þess að útgjört væri um
samningsskyldur á þegnanna hlið. Og heldur þarf samn-
ingsbrotið ekki að vera komið fram á þann hátt, að
um skeytingarleysi hafi verið að ræða, eða önnur væg-
ari tildrög, svo sem gáleysi eða gleymsku. Hjer er að
öllu leyti nægilegt að sýnt verði fram á að vitanleg van-
höld hafi orðið um siglingarnar. Gildir þetta þannig um
áframhaldandi vanmátt til þess að halda samninginn, án
þess að neitt vítavert hirðuleysi hafi átt sjer stað.
En auðvitað dettur engum í hug að ætla að sigling-
arnar hafi um áratugi farist fyrir án þess að konungar
hafi látið sjer í Ijettu rúmi liggja um skuldbindingarnar
á þeirra eigin hlið, enda hafa bönn þeirra gegn verslun
annara við Grænland, samhliða afnámi eigin siglinga
stofnað í þessu efni slíka sögulega vissu um sök gegn
þeim, er aldrei verður af numin nje úr bætt. Ákæran
fyrir eyðing Grænlands hvílir óafmáanlega á þeim er
tekið höfðu við skyldum Gamla Sáttmála gagnvart Is-
lendingum bæði eystra og vestra — hver svo sem hefur