Iðunn : nýr flokkur - 01.01.1930, Side 45

ÍÐUNN
Sérhættir í skólamálum.
39
er nú séð fyrir þessu í íslenzkum kaupstað? Þangað
er mikill hluti þjóðarinnar fluttur, þar vex nú upp mikill
hluti íslenzkrar æsku.
í kaupstaðnum er barnaskóli með 6—7—8 mánaða
skólagöngutíma. Segjum að það sé góður skóli og vel
stjórnað. En víða mundi þó mega gera ráð fyrir ónóg-
um húsakynnum og fátæklegum aðbúnaði. Skólaskyldan
byrjar fyrst með 11. ári, víðast hvar; þangað til eiga
heimilin að annast uppeldið ein. Til þess njóta þau
engrar teljandi hjálpar af því opinbera, Víðast hvar eru
ekki einu sinni til sæmilegir leikvellir, engir barnagarðar,
engir smábarnaskólar, nema, ef til vill, rándýrir einka-
skólar. Fjöldi mæðra í verkamannastétt vinnur úti dag-
langt á vorum og sumrum. A meðan verða börnin að
sjá um sig sjálf. Gatan og »fjaran« verða griðastaðir
þeirra þann tímann, sem langsamlega mestur hluti upp-
eldisstarfsins hvílir á heimilinu einu.
Nú er það öllum mönnum kunnugt, að lífsbarátta sú,
er alþýða verður að heyja í bæjum vorum, er svo harð-
vítug orðin, að víða verður afar lítill tími afgangs til
þess að sinna börnunum. Faðirinn er úti flesta daga,
stundum vikum saman að heiman, móðirin önnum kafin,
og ekki annað manna á heimilinu. Ennfremur á fjöldi
fólks að búa við óheppileg húsakynni og óholl, skort og
veikindi, ergi og basl. ÖIl orka fer í það að sjá borgið
líkamsþörfum sínum og sinna. Uppeldisstarfið, og emk-
um hin andlega hlið þess, lendir á hakanum.
Auk þess eru nú í öllum bæjum starfandi barnaskólar.
Og þó að ætlunin sé að vísu sú, að skólar og heimili starfi
saman, þá er því alls ekki svo farið í reyndinni. Víðast
hvar er ekki um neitt slíkt samstarf að ræða, og ekkert
ákveðið í sjálfu skipulagi skólamálanna til þess að finna
slíku samstarfi fótfestu. Margir kennarar hafa aldrei séð né