Iðunn : nýr flokkur - 01.01.1930, Blaðsíða 96

90
Sjálfstæðismálið.
IDUNN
Það lá þegar í augum uppi, að Danir gátu ekki orðið
við fylstu kröfum vorum í einurn rykk. Það hefði getað
orðið þeim dönskum stjórnmálamönnum, sem við það voru
riðnir, háskalegt. Frá sjónarmiði Stórdana, sem þá voru
voldugir, var landið danskt og við nöldurseggir, sem
ekki vildum gera oss að góðu að vera Danir; þetta
skildu þeir auðvitað ekki, því að þeim fanst það gott,
sem von var. Ef við fengjum fult frelsi í einni svipan,
þá var hætta á því, að Danir myndu líta svo á, sem
afsalað hefði verið dönsku landi og dönskum rétti.
Þjóðir, sérstaklega þaer, sem yfir her ráða, eru einkar
viðkvæmar fyrir slíku. Því veldur meðal annars einkenni-
legur, og oss með öllu óskiljanlegur, hugsunarháttur
þeirra manna, sem í hermannastétt eru. Sá hugsunar-
háttur er afarsmitandi vegna þess, að hann er sprottinn
af glæsilegum, en því miður ekki altaf spakvitrum til-
finningum fyrir sóma og vansæmd. A þessu hefur smá-
þjóðum oft orðið hált, ekki hvað sízt Dönum. Það var
sá hugsunarháttur, sem rak þá í einskærri blindni út í
hinn hrapallega ófrið við Prússa 1864, sem fór eins og
allir vita og var fyrirsjáanlegt. Þessi hugsunarháttur
hefði vafalaust gert vart við sig, ef danskir stjórnmála-
menn hefðu viljað verða við hinum réttmætu óskum
vorum umsvifalaust, og þeir hefðu hlotið að sligast undir
gremju hávaðamannanna í Danmörku. Það var því eng-
inn vafi á því, að leiðina til fulls sjálfstæðis varð að
ganga í tveim skrefum, annars gátu danskir stjórnmála-
menn tæpast orðið oss samhendir. Fyrra skrefið hlaut
að vera samningur, sem að ýmsu leyti að minsta kosti
virtist styrkja sambandið, svo að danskir stjórnmálamenn
heima fyrir gætu vísað til þess, en um leið fæli í sér
ákvæði um, að Islendingar gætu sagt upp sambandinu
á svo löngum fresti, að dönsku stjórnmálamennirnir, er