Iðunn : nýr flokkur - 01.01.1930, Blaðsíða 114

108
Heimskautafærsla.
IÐUNN
mismunandi þyngdarhlutföll þess komi. Athuganir, sem
gerðar hafa verið í Skandínavíu og í löndunum sunnan
við Eystrasalt og Norðursjó á hreyfingum þeirra og
þyngdarhlutföllum, virðast styðja það.
Ávalt, er loftslag einhverra svæða jarðarinnar hefir
breyzt frá heimskautakulda til hitabeltisloftslags og hið
gagnstæða, eða nokkuð verulega, hafa jafnframt risið
upp fjallgarðar víðsvegar á jörðinni, eins og vera hlyti,
ef heimskautafærsla væri orsökin. Þannig hafa flestir
stærstu fjallgarðar, sem nú eru til, myndast síðan á
tertiertímabilinu, eins og Alparnir, Himalajafjöll, Andes-
fjöll, Klettafjöll o. fl.
Loftslagsbreytingar, sjávarborðsbreytingar og myndun
fjallgarða virðast þannig hafa verið í samræmi við heim-
skautafærslu. Annars munu allar þær breytingar hafa átt
sér stað, sem af heimskautafærslu mundi leiða, og mundi
hún þó vera afleiðingarík. Það mætti því telja miklar
líkur til þess, að hún ætti sér stað, þó að mönnum hefði
ekki tekist til þessa að sanna það. En nú hafa auk þess
athuganir, sem að þessu lúta, leitt í ljós, að heimskautin
færist, eins og drepið var á hér að framan. Það er þó
réttara sagt jörðin, sem færist í gagnstæða átt við það,
sem skautin virðast fara.
6. Hreyfingar heimskautanna.
Hreyfingar heimskautanna hafa verið athugaðar frá
mörgum athugunarstöðvum, bæði á norður- og suður-
hveli jarðar. Ollum ber átöðvunum saman um það, að
heimskautin færist úr stað, miðað við yfirborð jarðar,
þannig, að breidd staða vaxi annars vegar við hvort
heimskautið um sig, um leið og hún minki hins vegar
við það. Norðurheimskautið t. d. fer þannig frá vestri
til austurs sveig, sem er um 12 m. að þvermáli á 427
dögum. En það er samt langt frá því, að sveigur sá
eða hringur, er hvort skautið um sig fer á þessum tíma,
sé ávalt hinn sami eða eins, heldur breytist hann að
stærð og lögun frá ári til árs, stundum mikið, en stund-
um lítið, eins og sjá má á myndinni, er sýnir færslu