Kirkjuritið - 01.04.1953, Side 63

SJÓNLEIKIR OG TRÚARBRÖGÐ 129
Ekki gefur þetta eina dæmi neina verulega hugmynd
um alla þá margbreytni, sem finna mátti á hinum ýmsu
stigum launhelganna. Ekki var heldur allt jafn-fagurt né
aðlaðandi, sem þar fór fram. En ég get um þetta hér, til
þess að benda á, hve athafnirnar voru ríkur þáttur í guðs-
dýrkuninni. Sennilegt er, að þar sem launhelgar hafa náð
hæst, hafi þær í raun og veru orðið ein keðja af leikræn-
um og táknrænum siðum, þar sem stig tók við af stigi.
Sennilega fólu þeir í sér samfellda sögu, er enginn hafi
þekkt til hlítar, nema sá, sem hafði tekið allar hinar
hæstu vígslur og þannig fengið hlutdeild í hinum duldu
fræðum, svo langt sem komizt varð. Ef til vill hefir það
tekið meginhluta ævinnar að leika þann leik til enda.
Ef ekki hefði verið um aðrar leikrænar athafnir að
ræða en þær, sem fylgdu launhelgunum, hefði aldrei þró-
azt sú leiklist, er hafði svo örlagarík áhrif fyrir leiksögu
allra alda. En sem betur fór, urðu einnig til leikrænar at-
hafnir í sambandi við trúariðkanir, sem fram fóru fyrir
allra augum og við þátttöku alls almennings. Dýrkun
ttiargra guða fór fram með opinberum athöfnum, skrúð-
&öngum, hópgöngum, söngvum og dönsum. Fylgdi þeim
°ft mikil hrifning og var því trúað, að við þá hrifningu
kæmist maðurinn í nánara samband við goðmögn þau,
sem um var að ræða. Hátíðir voru haldnar á vissum tím-
um ársins, og streymdi þá að fjölmenni mikið. Oft varð
hrifningin þó að stjórnlausu æði og ærslum, sem hafði í
för með sér margs konar óhugnanlegar aðfarir. Þannig
Sat það t. d. orðið við hátíðahöld þau, sem kennd voru
Vlð guðinn Dionysios, er einnig hefir verið nefndur Bac-
chus. Þó mundi það vera á misskilningi byggt, ef menn
héldu, að dýrkun hans hefði aldrei verið annað en ofsa-
tengin víndrykkja, með svalli og saurlifnaði.
Dýrkun Dionysiosar er sennilega æfaforn og upprunnin
1 Þrakíu. Hann er frjósemisguð, sem stendur í nánu sam-
bandi við vínyrkjuna og gróður jarðar yfirleitt. Yfir dýrk-
Un hans hvílir dulrænn blær, lífsgleðin brýzt út með