Jörð - 01.04.1941, Side 19

heima og eru undir eins fullkomnir liirðmenn, kunna vel
að vera með tignum mönnum. Hátterni þeirra er ekki
mólað af mörgum siðum, sem tildrað hefir verið utan
á þá. Þeir eiga í sér þá ósjálfráðu háttvísi, sem gerir þeim
eðlilegt að koma fram án þess þeiin hregðist nærgætni við
aðra menn né láli mishjóða sjálfuin sér. Og rætur þcss-
arar liáttvísi standa djúpt í allri siðaskoðun þeirra, þar
sem að vísu ber mikið á umhyggjunni fvrir orðstír sin-
um og sóma út á við, en hverjum manni er þó framar
öllu innrætt að leiða sjálfan sig, hann gæti því aðeins
notið virðingar annarra manna, að liann virði sjálfan sig,
sé það, sem hann vill sýnast.
KURTEISIN er ein af þeim dvggðum, sem nútíma-
mönnuin þykir minna til koma en forfeðrum þeirra.
Efalaust þarf margt i fyrri tíma siðum endurskoðunar
við. Tvennt er það einkanlega, sem liefur gert að verk-
um, að menn eiga nú hágt með að vera jafn strangir og
hátiðlegir í gæzln sumra tegunda hæversku og áður var.
Annað er meiri víðsýni, fjölhreyttari samanburður ýmiss
lconar siða í mörgum löndum. Þetla hefur kennl þeim að
greina á milli þess, sem er ekkert annað en venja af
handa hófi, tilviljunum háð, og liins, sem meira máli
skiptir. Það er til dæmis auðsætl, að Bretar eru i sjálfu
sér engu ókurteisari en aðrar þjóðir, þó að þeir ávarpi
fólk ekki með „herra“ og „frú“ í liverju orði eins og
Erakkar, með titli eins og Þjóðverjar eða tali við það i
þriðju persónu eins og Svíar. Það er ekki heldur hægt
að finna nein eðlisrök fyrir því, hvort sæmilegra sé, að
nafnspjöld karla sén minni en kvenna, eins og tíðkast
ineð enskumælandi þjóðum, eða stærri, eins og er á meg-
inlandi Norðurál'fu, — eða að það sé dónaskapur að
skála við liúsfreyjuna, eins og Svium finnst, o. s. frv. En
þá verða menn líka að kunna að greina á milli þess, seni
er handahófsvenjur, lítils eða einskis virði í sjálfu sér,
og þeirrar háttvísi, sem gerir samneyli og samvistir manna
auðveldari, þægilegri og sæmilegri, — leita að þeim grund-
17
JORD