Jörð - 01.04.1941, Side 82

mikilli getu, vanséð, hvernig fer; ég hefi séð sama leik-
ara fara með sama hlutverk eitt skipti af list og annað
svo, að naumast var kallandi slarkfært. Málarar og mynd-
höggvarar skapa listaverk sín einu sinni, og þau liald-
ast við liði eftir það, meðan mölur og rið fær ekki grand-
að, og þeir gela sjálfir glaðst yfir þeim með öðrum og
þegið lof f>TÍr, löngu eflir að sköpunargeta þeirra er und-
ir lok liðin. Ledkarinn er oftast metinn eftir síðustu
frammistöðu sinni, en getur ekkert lof hins liðna sótt
inn í framtíðina, og er þá ekki nema von, að hann keppi
af ákafa eftir hverfulum gæðum lofs fvrir hið yfirstand-
andi og verði illgeðja, þegar honum þykir sér ekki vera
skammtað nóg. En hann gleymir í geðvonzkunni því, að
hann er, eins og allir, hlindur í sjálfs sín sök. Það kann
einliver að halda því fram, að kvikmyndagerðin hafi
úr þessu hætt, en svo er ekki. Fyrst er það, að kvikmynd-
irnar eru aðallega gerðar í fjárplógsskyni, og ágæti þeirra
fer mjög oft, og oftast, eftir því; en þó þær séu gerð-
ar með listina fyrir augum, er lilutfallið sama milli þeirra
og lifandi leiks, eins og milli litauðugs málverks og ljós-
myndar.
Það hafa undanfarið verið að hirlast hálfleiðinleg skrif
af hálfu aðstandenda leikhússins um leikmál, aðallega
leikdóma, — en ég tek það fram, að það eru ekki hinar
góðlátu og skynsamlegu greinar frú Eufemíu Waage, sem
ég á við. Það bvrjaði, að mig minnir, með nokkurskon-
ar leiðarvísi fyrir leikhúsgesti um notkun þeirra á sjálf-
um sér, sem prentaður var ekki alls fyrir löngu í einni
leikskrá Leikfélagsins. Þar segir, að áhorfendur skuli koma
í leikhúsið sem óskrifuð hlöð og láta leikendur krota á
sig. Það er dálítið til i þessu, en satt að segja ekki mikið.
Það er rétt, að áhorfendur verða að koma í leikhúsið
andúðarlausir og með vilja til þess að nýta það, eða hafa
gaman af því, sem þeir sjá; með því stuðla þeir sjálfir
að því, að leiköndum takist verk sitt. En liitt er alrangt,
að þeir eigi að lofa leiköndum að skrifa takmarkalaust
á blöð sin, án þess að þeir gripi þar inn í. Þeir eiga þvert
80 JÖRÐ