Syrpa - 01.07.1915, Page 44

42
SYRPA, I. HEFTI 1915
þeirri ætt skyldi um aldur og æfi
taka konung'dóm á Spáni. Því vildi
Prússakonungur ekki lofa; og gaf
þannig svör aS til ófriöar hlaut aS
draga. En þaö sem á bak við þessi
tildrög lá var þaS að Frakklands-
keisari, Napóleon þriSji, vildi eyða
óánægju heima fyrir og rétta við
hiS fyrra gengi Frakklands meS
stríSi; og Prússum var í nöp viS
Frakka sökum ójafnaðarins, sem
þeir höföu oröið aS þola af þeim á
dögum Napóleons Bonaparte. Eins
og kunnugt er biSu Frakkar algerS-
an ósigur í þessu stríði. Og eftir
það var Þýzkaland sameinaö í eina
ríkisheild, ogkonungur Prússa gerð-
ur aö keisara. Frá þeim tíma 1871
telst Þýzkaland meS stórveldum
Norðurálfunnar. Fyrst eftir sam-
eininguna fór þaö aB liafa veruleg
áhrif á innbyröis afstöSu NorSur-
álfu ríkjanna.
Ítalía var Ianga lengi sundurskift
í ýms smáríki og varð aöþoiaójöfn-
uö af öðrum þjóðum, sérstaklega
Austurríkismönnum. En samein-
ingu varð loks komiö á nokkru eftir
miðja öldina; og misti páfinn þá hiö
veraldlega vald sitt, sem hann hafði
haft síöan á miööldum. Frakkland
og England höfSu oft veriö Ítalíu
vinveitt, en aö lokum fór þó svo að
Ítalía hallaöi sér aS Þýzkalandi og
myndaöi meS því og Austurríki
ríkjasamband, sem kallaö hefir veriö
þríveldasamband (triple alliance).
ÞaS var áriS 1887 sem þessi þrjú
ríki komu sér saman um aö styðja
hvort annaS til þess viðhalda friöi í
Norðurálfunni. Annað þrívelda-
samband (triple entente) mynduSu
Frakkland, England og Rússland.
Var þaö skoSun stjórnmálamanna,
og sérstaklega Bismarcks, ríkis-
kanzlarans þýzka,aS þesskonar sam-
bönd væru nauðsynleg til þess að
viShalda jafnvægi milli stórveldanna
og koma í veg fyrir sundrung þeii ra
á milli. En sú skoðun viröist hafa
veriS á litlum rökum bygð, eftir því
aS dæma, sem nú er fram komiö.
Af þessu stutta yfirliti má sjá, aS
samkomulag NorSurálfuþjóSanna
hefir veriö mörgum breytingum háö
Þær hafa veriö fljótar að bindast
samtökum eftir þvi sem hagfelt hef-
ir veriS, og jafnfljótar aö rísa hver
upp á móti annari. Oft viröist að
mjög lítið hafi mátt út af bera til
þess að til ófriöar drægi, en á bak
við smámunina, sem stundum hafa
oröið aS sundrungarefni, munu oft-
ast hafa legiö aörar stærri orsakir
— samkepni um völd og hagsmuna-
leg hlunnindi, er hafa veriS álitin
nauðsynleg fyrir vöxt og viögang
þjóöanna.
Vélar eru eitt af aSaleinkennum
menningar nútímans, vér lifum á
réttnefndri vélaöld. Vopn nútímans
eru margbrotnar vélar, sem manns-
höndin stýrir. Þeir dagar eru löngu
liðnir er kapparnir gengu fram á
vígvöllinn og treystu hreysti sinni
og sítiu góöa sverði. Nú er mjög lít-
iS komiö undir hreysti og harðfengi
einstaklingsins, en alt er undir því
komiB aS hafa hinar nýjustu dráps-
vélar og kunna sem bezt meS þær
aB fara. í sumum orustulýsingum
í Fornaldarsögum Noröurlanda er
sagt frá fjölkyngismönnum, sem
ýmist brugBu sér í fuglslíki og svifu
í loftinu eöa smugu niður í heila
jöröina og komu upp einhvernstað-
ar þar setri enginn átti von á þeim.
Slíkar brellur voru réttnefnt viövan-