Eimreiðin - 01.04.1932, Blaðsíða 88

208 „SKÁLDSKAPUR OG ÁSTIR" eimREIDIN
gagnstætt sé. Og hvað hafa skáld vor sagt um þetta? Þa^
kemur berlega fram, og mjög víða í íslenzkum skáldsögunli
að kona, sem gefur sig alla, má vart þola að sá, er hun
gefur alt, hverfi henni með öllu; en karlmaður, sem náð hefur
valdinu, verður fráhverfur hið fyrsta. Það, sem hér er sýnh
styrkir ekki ástina nema hjá öðrum aðila, styrkir ekki samlíf-
Þetta sýnir Jóhann Sigurjónsson að nokkru í Galdra-Lofti-
Guðmundur Kamban í Höddu Pöddu, og síðast en ekki sízt
Einar H. Kvaran í eigi færri en fimm sögum sínum, Vitlausu
Gunnu, Sálin vaknar, Syndum annara, Sögum Rannveigar
o. v. Þessi síðastnefndi höfundur hefur verið talinn mesti sál-
könnuður allra íslenzkra sagnaskálda, sem nú eru uppi> °S
jafnvel þó víðar sé leitað, hvort sem R. Kv. vill við það kann-
ast eða ekki. Og ég bæti því við, að ekki sé nein goðga
þótt sagt sé, að þessi höfundur sé veruleikanum nær en Guð-
mundur Kamban í Jómfrú Ragnheiði, að því er snertir þessl
atriði.
Úr því ég geri athugasemdir við þessa ritgerð hr. R-
verður ekki komist hjá því að rita nokkuð um þessa bók, 11
skýringar á því, sem ég er að fara.
Bókin hefur vakið mikið umtal, og margir ritað um hana>
og fleiri til ámælis en hróðurs, einkum að því er snertir fra'
sögn höf. á því, sem gerðist nóttina eftir eiðtökuna í Skálholh-
En fjórir ritdómarar svo ég hef séð, hafa lofað bókina mjög, °3
ekki sízt fyrir þessa tilgreindu frásögn. Það eru þeir dr. Guð'
mundur Finnbogason, Árni Hallgrímsson, Kristján Albertson
og nú síðast Ragnar Kvaran. Um tvo þessara manna, ha
Guðmund Finnbogason og Ragnar Kvaran, má segja, að þeir
séu báðir áberandi rithöfundar, einkum hinn síðarnefndi, °3
orðum þeirra fullur gaumur gefinn, um hvað sem þeir r>la>
Þeir eru teknir með fullri alvöru. Kristján Albertson tel eS
lítt merkan. Það geri ég af því, að hann taldi, ásamt OJa 1
E. Sveinssyni, að höfundur Vefarans mikla hefði með þe>rrl
bók sýnt, að hann væri »hálfa öld« á undan samtíð sinni-
Þetta er ekki annað en vindblástur mentunarhrokans, þv‘ a
hvorki þessir menn né aðrir geta vitað, hvaða skáldskapu1"
telst hlutgengur að 50 árum liðnum. Svona fullyrðingar ben 3
Til þess, að þeir sem þær við hafa, viti minna en þeir sjálfir