Eimreiðin - 01.07.1938, Blaðsíða 41

ElsIREIDIN
ULLAHMÁLIÐ
273
Sgensku kaupenda talinn Yera 1.149.000,36 sænskar kr., og hafa
ekki verið bornar brigður á þá upphæð. Ivemur þessi upphæð
Sv° út, að talið er kaupverð hvers firma, en það er talið frá
^r- 3,50 til kr. 6,00 fyrir tvípundið. Við bætist útlagður kostn-
a^Ur> sem er geymsla og vátrygging, og síðan vaxtatap, frá
beim degi, sem Svíar greiddu ullina til ársloka 1920. Til frá-
áráttar kemur síðan fjögra króna greiðslan, er fór fram 1. sept.
^19, og reiknuð var með genginu 100 d. kr. kosta 88,50 sænskar
k’• og 15% greiðslan, sem reiknuð er með genginu 77,25.
^etta atriði um skaðabótaskylduna og hve miklu hún skyldi
Uenra, hlaut að verða þungamiðja málsins. Það var ómögulegt
aí') áfellast íslendinga fyrir að meta ullina samkv. flokkun,
tar sem skyldumat var á ull á íslandi. En það skiftir miklu
fyrir réttarstöðu einstaklingsins gagnvart rildnu, hvort það
geti gei-i ákvæði stjórnarskrárinnar um friðhelgi eignarréttar-
1Us ;,ð dauðum bókstaf, með því að ákveða fyrst hámarksverð
a einhverri vöru og taka hana síðan eignarnámi við því verði.
íslandi hefur slíkt einnig sérstaklega mikla þýðingu gagn-
Vai't útlendingum, vegna þess hve innanlandsmarkaðurinn er
þröngur, og verðsveiflurnar á heimsmarkaðinum ná ekki til
t>ans fyrr en seint og síðar meir, og af því hve flutningskostn-
aður er mikill hluti af verði vörunnar. Þess vegna ber frekar
a® skoða innlenda verðið sem smásöluverð en heildsöluverð,
°§ ræður venja þar oft eins miklu og framboð og eftirspurn.
Þessu áttuðu Svíar sig auðvitað ekki á, þar sem þeir eru
°vanir verzlun við ísland, enda er það víðast svo, að þó út-
tendingar viti að ísland er smáríki, flokka þeir það með öðr-
11 rn smáríkjum í Evrópu, án þess að gera sér grein fyrir hve
n‘'klu fólksfærra það er en önnur lönd. Vörn íslendinganna
8ekk því að mestu út á að sanna það, hvað innanlandsverðið
hafi verið áður en ullin var gerð upptæk, og sýna fram á að
Sa?nskir kaupendur hafi greitt hinum dönsku milligöngumönn-
Urn kóflaust verð, og geti ekki búist við að íslenzka ríkið verði
skaðabótaskylt fyrir slílc kaup. Þeir benda einnig á það, að
a®rar þjóðir hafi sett hámarksverð og tekið vörur eignarnámi,
nieðan á stríðinu stóð, án þess að stjórnir þeirra yrðu skaða-
kótaskyldar, eða að slíkt væri talið gegn anda stjórnarskrár-
lnUar. Hinsvegar munu slíkar ráðstafanir aldrei hafa hitt er-
18