Eimreiðin


Eimreiðin - 01.04.1954, Síða 60

Eimreiðin - 01.04.1954, Síða 60
132 ARABISKAR BÓKMENNTIR EIMREIÐlN á ríkisstjómarárum kalífans Harun al-Rashid, en svo gætir einnig mikilla áhrifa frá Egyptalandi, svo sem í frásögnum af loftönd- um og margs konar töfrum. Einnig gætir áhrifa frá Indlandi og úr indverskum bókmenntum, svo sem frá Mahabharata. Þúsund og ein nótt hefur verið talin ágætasta sagnasafn, sem Vestur- landabúar hafa fengið frá Austurlöndum, enda hefur bókin hlotið óhemju vinsældir með vestrænum þjóðum og nýtur þeirra vin- sælda enn þann dag í dag, enda þýdd á flest tungumál Vestur- landa. Meðal Araba sjálfra hefur ritið aldrei náð svipuðum vin- sældum og erlendis. Sumir mestu menningarfrömuðir þeirra hafa talið það bæði heimskulegt rit og ósannar lýsingar þess á arabiskri menningu og lifnaðarháttum. Þó er það mikið lesið í laumi meðal almennings í arabiskum löndum. Á 19. öld var miðstöð arabiskrar menningar í Miklagarði, enda réði Tyrkjasoldán, sem þar hafði aðsetur, mestu í löndum Araba og taldist yfirmaður Múhameðstrúarmanna í Asíu og Afríku. Helztu leiðtogar þeirra á þessu tímabili voru þeir Jamal-al-Din al-Afghani (1839—97) og lærisveinn hans, Muhammed Abdu (1849—1905). Sá fyrrnefndi barðist fyrir því að sameina allar þjóðir Múhameðstrúarmanna og kom af stað uppreisn í Egypta- landi, sem leiddi til þess, að Bretar lögðu undir sig landið. Hann samdi tvö rit um skoðanir sínar, og kom annað þeirra út í París árið 1884. Þar gerir hann grein fyrir því, hvernig Múhameðs- trúarmenn geti með mestum árangri varizt vestrænum áhrifum- Hinn síðar nefndi, sem gerðist snemma lærisveinn og aðdáandi al-Afghanis, samdi rit um dulræna reynslu sína, sem vakti mikla athygli. Annað rit hans, Um sameininguna við guðdóminn, aflaði honum enn meiri frægðar, enda var hann talinn lærðasti guðfræð- ingur og trúvamarmaður Múhameðstrúarmanna, sem þá var uppi- Nafnfrægur sagnfræðingur var Shibab-al-Din al-Salawi (1835— 97), sem ritaði sögu Marokko, þar sem hann var fæddur og starf- aði lengst af ævinnar. Er bók þessi talin hið bezta heimildarrit, sem til er um uppruna Marokkobúa, líf þeirra og menningu. Eitt bezta ljóðskáld Araba á 19. öld var Sýrlendingurinn Khalil Matram- í ljóðum hans gætir mjög áhrifa frá vestrænni menningu. Árið 1908 kom út safn ljóða hans undir nafninu al-Khalil (Vinurinn)- Árið 1913 stofnaði Háskóli Egyptalands til hátíðar til heiðurs arabiskum bókmenntum, og var Khalil Matram þar heiðursgestur. Allir helztu rithöfundar og skáld Araba voru þátttakendur í hátíð- inni, svo sem ljóðskáldið Shakib Arslan, prins, sem síðari hluta ævinnar átti heima í Svisslandi, Amin Rihani (1876—1940), fædd-
Síða 1
Síða 2
Síða 3
Síða 4
Síða 5
Síða 6
Síða 7
Síða 8
Síða 9
Síða 10
Síða 11
Síða 12
Síða 13
Síða 14
Síða 15
Síða 16
Síða 17
Síða 18
Síða 19
Síða 20
Síða 21
Síða 22
Síða 23
Síða 24
Síða 25
Síða 26
Síða 27
Síða 28
Síða 29
Síða 30
Síða 31
Síða 32
Síða 33
Síða 34
Síða 35
Síða 36
Síða 37
Síða 38
Síða 39
Síða 40
Síða 41
Síða 42
Síða 43
Síða 44
Síða 45
Síða 46
Síða 47
Síða 48
Síða 49
Síða 50
Síða 51
Síða 52
Síða 53
Síða 54
Síða 55
Síða 56
Síða 57
Síða 58
Síða 59
Síða 60
Síða 61
Síða 62
Síða 63
Síða 64
Síða 65
Síða 66
Síða 67
Síða 68
Síða 69
Síða 70
Síða 71
Síða 72
Síða 73
Síða 74
Síða 75
Síða 76
Síða 77
Síða 78
Síða 79
Síða 80
Síða 81
Síða 82
Síða 83
Síða 84
Síða 85
Síða 86
Síða 87
Síða 88
Síða 89
Síða 90
Síða 91
Síða 92

x

Eimreiðin

Beinleiðis leinki

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Eimreiðin
https://timarit.is/publication/229

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.