Uppeldi og menntun - 01.01.1998, Side 41

Uppeldi og menntun - 01.01.1998, Side 41
ÞORSTEINN HELGASON „nasismi"?" spyr þekktur þýskur sögukennslufræðingur og svarar að bragði: „Augljóslega og af gildum ástæðum: „Nei"!" (von Borries 1995:421). Miklar þjóðfélagsbreytingar kalla eðlilega á endurskoðun á inntaki sögu í nám- skrá og kennslubókum. Þetta gerðist í Suður-Afríku eftir að hvíta minnihlutastjórn- in lét af völdum. Alla hluti þarf að skoða í nýju ljósi við slíkar breytingar og vandi kennslubókarhöfunda er mikill. Baráttan við fortíðina er hluti af lýðræðisþróuninni (UNESCO 1998). Sami vandi er uppi eftir fall sovétskipulagsins í Austur-Evrópu. Stjórnvöld höfðu lagt áherslu á að hafa tök á fortíðinni og ákveða hvað væri frá- sagnarvert og hvað bæri að þegja um. Við endurskoðun var byrjað á að sinna ákveðnum inntaksþáttum, tína burt augljósan áróður og bæta því við sem hafði verið vanrækt, t.d. umfjöllun um þjóðarbrot, menningarmál og trúarefni. Atburðir og persónur voru skoðaðar í nýju ljósi og ekki alltaf átakalaust eins og verkamaður á söguakrinum í Austur-Evrópu lýsir (Low-Beer 1995:19): Ég gæti nefnt tugi slíkra atriði þar setn einfalt lýsingarorð var ekki notað nógu varlega svo að þúsundir manna hófu upp raust sína og kölluðu bókarhöfundinn hægri sinna eða vinstri sinna, gyðingahatara eða heimsborgara, þjóðníðing eða þjóðrembusvín. Víða í Austur-Evrópu gætir löngunar til að eignast hina einu réttu, nýju sögu. Sú gamla var sovétlygi, sögðu menn, og þá var bara að finna hvernig allt var „eigin- lega" í pottinn búið. Sums staðar eru menn að reyna að kyngja því að sanna sagan finnist ekki en að samt sé rétt að halda leitinni áfram. Enn er lögð ofuráhersla á atriðanám, einkum í kennslubókum, og lítil reynsla hefur fengist af gagnrýninni athugun þó að vilji standi til að hafa hana í heiðri. Enn er það starf á frumstigi að hreyfa við öðrum inntaksþáttum svo sem samfelldri frásögn í órofinni tímaröð og skiptingu í þjóðarsögu og mannkynssögu. Inntak sögunnar er víða endurskoðað og rökrætt af ákafa þótt ekki komi til slíkar hræringar. Hér á eftir verður sagt frá tilraunum til nýs skilnings á inntaki sögukennslu síðustu ár og áratugi í fjórum löndum: Bandaríkjunum, Finnlandi, Þýskalandi og á íslandi. í framhaldi af því er hugað að því hvort hægt sé að gera sér einhverja mælikvarða um þetta inntak og einn inntaksþáttur skoðaður sérstaklega í þessu ljósi sem dæmi, hlutur Norðurlandasögu á íslandi. Söguþekking og söguvitund nemenda fær næringu víðar en í sögukennslu í skólum. Aðrar námsgreinar, ekki síst móðurmál, kristinfræði og erlend tungumál, auka þar við og fjölmiðlar, bókmenntir og söfn bæta um betur auk þess sem fjöl- skyldulíf og orðræða manna á meðal er vagga sögunnar. Engu að síður er í þessari grein fyrst og fremst rætt um inntak sögukennslu eins og það birtist í námskrám (aðalnámskrám) landa eða fylkja og umræðu um námskrár og inntak í kennslu- bókum þegar þær gegna hlutverki námskrár. Það er fullljóst að námskrár eru ekki „raunveruleiki" sögukennslu; þær eru ekki vitnisburður eða sönnun þess sem fram fer í skólastofum. Þær eru raunveruleiki út af fyrir sig, orðræða sem lifir að hluta til sínu lífi en er þó jafnframt í tengslum við lífið í kennslustofunum og við hugarheim nemenda og kennara. Fyrst þarf þó að gera sér betur grein fyrir því hvað átt er við með inntaki sögukennslu. 39
Side 1
Side 2
Side 3
Side 4
Side 5
Side 6
Side 7
Side 8
Side 9
Side 10
Side 11
Side 12
Side 13
Side 14
Side 15
Side 16
Side 17
Side 18
Side 19
Side 20
Side 21
Side 22
Side 23
Side 24
Side 25
Side 26
Side 27
Side 28
Side 29
Side 30
Side 31
Side 32
Side 33
Side 34
Side 35
Side 36
Side 37
Side 38
Side 39
Side 40
Side 41
Side 42
Side 43
Side 44
Side 45
Side 46
Side 47
Side 48
Side 49
Side 50
Side 51
Side 52
Side 53
Side 54
Side 55
Side 56
Side 57
Side 58
Side 59
Side 60
Side 61
Side 62
Side 63
Side 64
Side 65
Side 66
Side 67
Side 68
Side 69
Side 70
Side 71
Side 72
Side 73
Side 74
Side 75
Side 76
Side 77
Side 78
Side 79
Side 80
Side 81
Side 82
Side 83
Side 84
Side 85
Side 86
Side 87
Side 88
Side 89
Side 90
Side 91
Side 92
Side 93
Side 94
Side 95
Side 96
Side 97
Side 98
Side 99
Side 100
Side 101
Side 102
Side 103
Side 104
Side 105
Side 106
Side 107
Side 108
Side 109
Side 110
Side 111
Side 112
Side 113
Side 114
Side 115
Side 116
Side 117
Side 118
Side 119
Side 120
Side 121
Side 122
Side 123
Side 124

x

Uppeldi og menntun

Direkte link

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Uppeldi og menntun
https://timarit.is/publication/581

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.