Tímarit lögfræðinga - 01.12.1983, Blaðsíða 13

standa undir lífeyri til þeirra, þegar lífeyrisaldri væri náð. 1 slíkum
tilvikum ætti viðkomandi lífeyrisþegi aldrei ákveðinn hlut í sjóðnum,
heldur gæti aðeins vænst lífeyris, að uppfylltum lögmæltum skilyrðum.
Þessi sjónarmið voru síðar áréttuð í úrsk. mannréttindanefndarinnar
18. desember 1973 (Coll. of Dec. 45.76). Að öðru leyti hefur mann-
réttindanefndin ekki tekið af skarið í þessum efnum og hefur berum
orðum tekið fram, að í vissum tilvikum geti komið til álita, að um
eign sé að ræða í skilningi 1. gr. Þar hefur nefndin haft sérstaklega í
huga lífeyrisréttindi, er byggjast beinlínis á framlögum rétthafa, sbr.
fyrrgreindan úrsk. nefndarinnar frá 20. júlí 1971 svo og úrsk. frá 1.
október 1975 (Dec. & Rep. 3.25), úrsk. frá 5. október 1977 (Dec. &
Rep. 11.114) og úrsk. frá 6. júlí 1977 (Dec. & Rep. 19.100).
Því hefur stundum verið haldið fram, að kvaðir um að leysa verk
af hendi án endurgjalds fari í bága við 1. gr. 1. samningsviðauka. 1
máli á hendur Belgíu (van der Mussele gegn Belgíu) voru atvik þau,
að lögfræðingi nokkrum, er var að afla sér starfsréttinda sem lögmað-
ur, var í samræmi við belgískar reglur gert að verja sakborning í
þjófnaðarmáli. Þar sem sakborningur var félaus og engin skylda hvíldi
á öðrum aðila til að kosta vörnina, fékk lögmaðurinn hvorki greiðslu
fyrir vinnu sína né endurgreiðslu á útlögðum kostnaði. Taldi hann,
að með þeim hætti væri bæði brotið gegn 4. gr. mannréttindasáttmál-
ans og 1. gr. 1. samningsviðauka. Kæru, sem lögmaðurinn hafði upp
á þeim grundvelli, var hins vegar hafnað með dómi Mannréttindadóm-
stóls Evrópu frá 23. nóvember 1983. Að því er varðaði kæru kæranda
út af því, að hann hefði ekki fengið endurgjald fyrir vinnu sína, var
tekið fram í dóminum, (sbr. 48. gr. dómsins), að 1. gr. 1. samnings-
viðauka ætti aðeins við eignir, sem þegar væru fyrir hendi. Kærandi
hefði ekki átt neina kröfu til launa og því kæmi 1. gr. ekki til álita
að þessu leyti. Dómstóllinn hafnaði einnig því sjónarmiði, að það færi
í bága við 1. gr., að kærandi fékk ekki útlagðan kostnað sinn endur-
greiddan. Tók dómurinn fram, að lagaskylda hefði oft í för með sér
nokkur útgjöld fyrir þann, er skyldunni gegndi. Væri ekki unnt að
skýra 1. gr. svo rúmt, að slíkt fæli í sér skerðingu á eignum í skiln-
ingi 1. gr. Var tekið sérstaklega fram í dóminum, að um tiltölulega
lítinn kostnað væri að ræða og hann að rekja til verkskyldu, er væri
samræmanleg 4. gr. mannréttindasáttmálans.
215