Tímarit lögfræðinga - 01.12.1999, Side 26

stóðu þrír af fimm dómurum. Tveir dómarar skiluðu sératkvæði og vildu sýkna
hestamannafélagið af bótakröfum knapans. I þessu máli var ekki um æskulýðs-
starfsemi að ræða í þeim skilningi að böm og ungmenni tækju þátt í keppninni.
Ber því að varast að draga of víðtækar ályktanir af þessum dómi um það álita-
efni sem hér er til meðferðar. Þó er hann dæmi um að fjárhagslegur tilgangur
með starfsemi er eitt af þeim atriðum sem til skoðunar koma við mat á skaða-
bótaskyldu.
Hér má að auki vísa til H 1976 145. Þar var aðstaðan sú að 11 ára drengur
hafði slasast við apabúrið í Sædýrasafninu í Hafnarfirði. Drengurinn hafði teygt
sig yfir öryggisgrindverk við búrið. Greip þá api í handlegg drengsins, togaði
hann að sér og beit framan af einum fingri. Sýnt þótti að grindverkið væri ekki
í nægilegri fjarlægð frá búrinu og var aðbúnaðurinn ekki talinn hafa verið full-
nægjandi samkvæmt 1. mgr. 12. gr. reglugerðar nr. 67/1971 um dýragarða og
sýningar á dýrum. Var bótaábyrgð lögð á safnið og tekið fram að ekki leysti það
safnið undan ábyrgðinni þótt greinilegu varúðarmerki hefði verið komið fyrir á
búrinu. Af hálfu Sædýrasafnsins í Hafnarfirði var sérstaklega byggt á því að það
hafi verið menningarstofnun, rekin í formi sjálfseignarstofnunnar, en ekki fjár-
gróðastofnun. Um þessi sjónarmið safnsins var ekki fjallað sérstaklega í for-
sendum dómsins. Þar var þó tekið fram að almenningi væri veittur aðgangur að
garðinum gegn gjaldi og ekki hafi verið gerðar kröfur um að börn væru í fylgd
með fullorðnum. Drengurinn var sjálfur látinn bera helming tjóns síns vegna
eigin óaðgæslu.
Af þessum dómum verður líklega sú ályktun dregin að hafi verið tekið við
greiðslu á annað borð þá gildi öll almenn sjónarmið um bótaskyldu vegna van-
búnaðar. Skiptir í því samhengi væntanlega ekki máli þótt greiðslu sé eingöngu
ætlað að halda æskulýðsfélagi skaðlausu af kostnaði og ekki sé stefnt að hagn-
aði. Fleiri dómar virðast benda til hins sama, sbr. t.d. H 1988 441.1 því máli var
fjallað um slys sem íþróttamaður varð fyrir þegar hann hrasaði í bleytu á
hlaupabraut við æfingu í grindahlaupi í sal undir áhorfendastúku við íþrótta-
völlinn í Laugardal í Reykjavík. Beindi íþróttamaðurinn bótakröfu sinni að
Reykjavíkurborg sem átti og rak íþróttasalinn. Höfðu hin ýmsu íþróttafélög
fengið tíma í salnum og greitt gjald fyrir. I dóminum var hætta talin samfara því
að æfa þegar gólfið væri blautt. Ekki var sannað að umsjónarmaður hússins
hefði gert nægar ráðstafanir til að koma í veg fyrir slys vegna bleytu og var
vinnuveitandi hans dæmdur bótaskyldur fyrir helmingi tjóns íþróttamannsins. í
málinu virðast hafa verið hafðar uppi vamir þess efnis að kostnaður við að
fyrirbyggja bleytu í salnum hafi verið mjög mikill miðað við tekjur af rekstri
hlaupabrautarinnar. A þessar varnir var ekki fallist.
í allri æskulýðsstarfsemi þarf að huga vandlega að settum reglum um öryggi
tækja og aðbúnað. Auk settra reglna þarf að gæta almennra varúðarsjónarmiða.
Af dómum virðist mega ráða að fjárhagsleg markmið starfsemi kunni að skipta
einhverju máli þegar athugað er hvaða kröfur beri að gera til tækja og að-
búnaðar. Ekki er þó að finna nein dæmi um að sýknað hafi verið af bótakröfu á
306